Waar Tony’s Chocolonely begon als ‘100 procent slaafvrije reep’, siert nu de slogan ‘Samen maken we chocolade 100 procent slaafvrij’ de inmiddels bekende wikkels. De film Tony. Van chocoladecrimineel tot wereldverbeteraar is een interessante reconstructie van hoe de dappere kwajongens van de Keuringsdienst van Waarde ten strijde trokken tegen kindslavernij in de cacao-industrie.
“God zegene de greep, dan maar een eigen reep!”, roept Teun van de Keuken in Tony. Van chocoladecrimineel tot wereldverbeteraar over het moment waarop hij en zijn matties van de Keuringsdienst van Waarde besloten slaafvrije repen te gaan maken. Dit fijne huishoudjournalistieke programma beet zich vanaf 2003 op bewonderenswaardige wijze vast in de toen nog nauwelijks bekende (kind)slavernij op cacaoplantages.
De film begint met een nog jongensachtige Van de Keuken die belt met de politie: “Ik heb een strafbaar feit gepleegd.” Als hij uitlegt dat hij slavernij financiert, beëindigt de dame aan de andere kant van de lijn kordaat het gesprek: “Chocola eten we allemaal, ik zou me er maar geen zorgen over maken”. Hij en de onzichtbare crew schaterlachen. Kwajongens die vooral spraakmakende televisie willen maken, noemt de advocaat die de rechtbank zover moest krijgen dat Teun ook daadwerkelijk zou worden vervolgd ze dan ook enigszins verbolgen.
Inderdaad zijn er momenten waarop ze met hun drift om sensationele plaatjes te schieten uit de bocht schieten, bijvoorbeeld als ze voormalige kindslaven T-shirts laten dragen met het woord slaaf in Mars-letters. Tegelijk geven ze de inmiddels jonge mannen een stem en wordt alles aangegrepen om mensen maar niet meer te laten wegkijken. Dat we allemaal chocola eten is immers een argument van niks. Dat ze door aan te haken bij de (best geniale) verfilming van Tony and the Chocolate Factory zelfs de wereldpers halen, ik vind het heerlijk om te zien. En ook hoe ze vol bravoure wel even zelf een slaafvrije reep gaan maken en vervolgens keihard tegen een onwrikbaar systeem aanlopen. Scheppen gaat van au, zeggen ze wel. Nou, de wereld verbeteren ook.
Wel ongemakkelijk is dat deze chronologisch opgebouwde film zich tegen het einde ontwikkelt als een soort The Making of Tony’s Chocolonely. De kopstukken van Tony’s komen aan het woord en we zien hoe het merk in Amerika wordt gelanceerd. Henk-Jan Beltman, Chief Chocolate Officer (yak, waarom zo’n titel?), zegt zich een soort Napoleon te voelen die op de wereldkaart kijkt waar je het meeste impact kunt hebben (dubbel yak). Afgezet tegen Van de Keukens frustratie over dat de werkomstandigheden alleen maar slechter zijn geworden, voelt Beltmans euforie misplaatst. Ook ongemakkelijk is dat Dahl TV zelf – de productiemaatschappij achter ‘de Keuringsdienst’ die Tony’s in feite is begonnen – de film heeft geproduceerd. Maar ook dat is lef hebben. En die lef, daarvoor verdienen ze wat mij betreft alle lof.
Erik de Jong zegt
Ik wil zeggen, dat Tony’s chocolade ook alleen aan de massa geld wil verdienen. Wat zij doen is ook een vorm van misleiding. In de reep zit namelijk suiker (gif), en de inhoud is niet biologisch en dus ook niet milieu-verantwoordelijk geproduceerd. Daar hebben ze geen keurmerk voor. Ze willen zichzelf niet meer verbeteren, zo lijkt, slaafvrij, maar niet gifvrij en geen gezonde inhoud. Suiker, is geraffineerd, onttrekt voedingsstoffen, vraagt om meer, is een van de veroorzakers van diabetes en dus helemaal niet een verbetering (meer). Wij kiezen hierom geen chocolade van hen, en ook al aan hen laten weten.
Zie de inhoud van een reep hieronder: (Van de website gehaald)
Wat zit er in?
Belgische pure chocolade. Ingrediënten: cacaomassa*, suiker*, cacaoboter*, emulgator: sojalecithine. * Fairtrade
Cacaobestanddelen: ten minste 70%.
Kan pinda bevatten en sporen van ei, gluten, melk en noten.