Dat vindt James E. Hansen, klimaatwetenschapper. Tot voor kort werkte hij bij NASA, maar nam ontslag om vrijer te kunnen spreken. Onlangs was hij in Europa om beleidsmakers te waarschuwen. “Als teerzand eenmaal grootschalig wordt ontgonnen, dan is het ‘game over’.”
Als Canada zijn immense teerzandvelden gaat ontginnen, is het game over voor het klimaat, meent klimaatwetenschapper James Hansen. Daarom was hij al regelmatig te vinden bij protestacties, waar hij soms zelfs opgepakt is. “Op mijn leeftijd”, zegt de 72-jarige wetenschapper, “maak ik me niet druk om een strafblad.” Hij trok dit voorjaar de deur bij NASA achter zich dicht, zodat hij vrijer is om zijn klimaatzorgen bij publiek en politiek onder de neus te wrijven. Onlangs bezocht hij Europa.
Canadese ministers willen de weg vrij maken voor export van Canadees teerzand en reizen EU-lidstaten af voor steun. De EU beslist binnenkort over de Richtlijn Brandstofkwaliteit. Die maakt een onderscheid tussen gewone olie en uit teerzand gewonnen olie, die veel meer CO2-uitstoot veroorzaakt. Als teerzand eenmaal grootschalig wordt ontgonnen, dan is het “game over“, aldus James Hansen. NASA-klimaatwetenschapper Hansen waarschuwde al in de jaren tachtig bij hoorzittingen voor het Congres voor klimaatverandering. “Ik zie niet in hoe we de opwarming van de aarde onder de kritische grens kunnen houden als we deze onconventionele fossiele brandstofbronnen gaan ontginnen”, zegt hij nu. Hij maakt een tour langs Europese hoofdsteden om te waarschuwen voor teerzand. Down to Earth trok hem na een expert meeting in Brussel aan de jas.
Hoe belangrijk is de Richtlijn Brandstofkwaliteit in de strijd tegen teerzand?
“We staan aan de rand van de afgrond die ons naar deze reusachtige bron van onconventionele fossiele brandstof leidt. Nu wordt daar nog maar weinig van gebruikt. Als Europa het signaal afgeeft dat teerzandolie slechter voor het klimaat is dan gewone olie, dan kan dat invloed hebben op de pijpleiding (Canada wil een pijpleiding dwars door de VS aanleggen om de teerzandolie te verpompen naar Texaanse raffinaderijen, HP). Daarom reizen Canadese ministers nu de wereld rond. Ze vrezen dat de wereld zal inzien dat het niet in ieders belang is deze bijzonder vuile brandstofbron te ontginnen.”
Is de stem van Europa beslissend?
“Dit is een key battle, een sleutelmoment. Daarom trekken we nu een week langs verschillende hoofdsteden. Als Europa hier kritisch naar kijkt en zegt: dit is anders dan conventionele fossiele brandstoffen en dit moet beoordeeld worden naar de hoeveelheid verontreiniging die het uitstoot, dan heeft dat grote invloed op de weg die we inslaan met deze onconventionele fossiele brandstoffen.”
U wil dat de fossiele industrie in de VS een CO2-heffing op fossiele brandstoffen betaalt, die door de jaren heen groeit. De opbrengst wordt verdeeld over alle inwoners. Hoe helpt dat de CO2-uitstoot te verlagen?
“Natuurlijk kun je op de korte termijn met de opbrengst van die heffing, dat dividend, je fossiele brandstoffen betalen. Maar als je de volgende keer een beslissing neemt over een nieuwe auto of zelfs over eten, dan zal die CO2-heffing uit Nieuw Zeeland geïmporteerd eten duurder maken. De heffing is goed voor de boerderij in de buurt. Zo zal de heffing consumenten beïnvloeden en ook zakenmensen. Die weten dat de CO2-heffing stijgt en zullen investeren in energie met weinig CO2-uitstoot, energie-efficiëntie en in al die zaken die nodig zijn om ons naar een schone energietoekomst te voeren.”
U was jarenlang klimaatwetenschapper bij NASA, maar moest daar uw mond houden over beleidsveranderingen die nodig zijn. Hoe gaat dat tegenwoordig bij NASA?
“Opvallend genoeg is dat nog steeds het overheidsbeleid. Mijn grootste bezwaar was dat na elke verkiezing de nieuwe regering nieuwe voorlichtingsbazen bij alle wetenschappelijke bureaus benoemde. De communicatie van wetenschap naar het publiek ging via deze voorlichtingsambtenaren, die ik propaganda-ambtenaren noem, omdat zij altijd menen dat het hun taak is om de president goed over te laten komen. Naar mijn idee is dat onzinnig.”
Wat moet er gebeuren dan?
Hansen zucht diep. “In de VS heeft Abraham Lincoln ooit nationale wetenschappelijke academies opgezet, om de regering te adviseren over wetenschappelijke zaken. Die organisaties hebben de neiging te wachten totdat hun advies wordt gevraagd. Ik zou zeggen: er is een noodgeval en we moeten uit onszelf advies geven. Je zou mogen hopen dat een regering meer aandacht heeft voor wetenschappelijk advies dan voor lobbyisten. Hoe het in Europa is, weet ik niet, maar in de VS is de rol van geld reusachtig. De leden van het Congres krijgen zóveel campagnegeld. Campagnes zouden juist met een, beperkte, hoeveelheid publiek geld betaald moeten worden. Nu mogen lobbyisten bijna onbeperkt geld geven, waardoor de fossielebrandstoffenindustrie enorm veel macht heeft gekregen.”
Met rechtszaken wilt u de regering aanzetten meer te doen tegen klimaatverandering. Op welke wetten beroept u zich?
“Onze zaak tegen de federale regering en verschillende staten wordt aanhangig gemaakt door Our Childrens Trust. De motivering is dat de huidige generatie onze atmosfeer en ons klimaat beheert voor toekomstige generaties. Wij hebben de regering gevraagd een plan te overhandigen om de uitstoot terug te brengen en zo de rechten van jonge mensen en toekomstige generaties te waarborgen. Het komt overeen met de strijd voor de burgerrechten, waarbij rechtbanken de regering vroegen een plan te overhandigen om de rassenscheiding te beëindigen. Ik ben geen jurist, maar ik geloof dat onze grondwet en onze onafhankelijkheidsverklaring zeggen dat alle mensen gelijk zijn. En jonge mensen zijn ook mensen, dus moeten ook zij door de wet worden beschermd.”
Geef een reactie