Een nieuw handelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten, waarover volgende week in Brussel wordt onderhandeld, kan een eventueel Nederlands schaliegasverbod in de weg gaan staan. Dat blijkt uit een rapport van Friends of the Earth Europe. Als de Nederlandse overheid een schaliegasverbod doorvoert, krijgen Amerikaanse schaliegasbedrijven straks wellicht op basis van het verdrag het recht om Nederland aan te klagen en schadevergoedingen te eisen voor misgelopen winsten.
Milieudefensie, aangesloten bij Freinds of the Earth Europe, vraagt minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking om er bij de Europese commissie op aan te dringen dergelijke rechten uit het handelsverdrag te schrappen.
Schaliegasverbod
Teuling vreest echter dat het nieuwe handelsverdrag roet in het eten kan gooien. “Ons parlement kan, uit angst om aangeklaagd te worden, van een verbod afzien. Want Amerikaanse bedrijven kunnen straks misschien gigantische schadevergoedingen eisen omdat ze hier niet naar schaliegas mogen boren.”
Omstreden verdrag
Volgende week vindt in Brussel de vierde ronde van onderhandelingen plaats over het ‘Transatlantic Trade and Investment Partnership’ (TTIP), het handelsverdrag tussen de Verenigde Staten en Europa. Mocht het tot een overeenkomst komen, dan bevat het verdrag hoogstwaarschijnlijk een speciale clausule waarin staat hoe geschillen tussen staten en investeerders opgelost moeten worden; het ‘investor state dispute settlement mechanism’ (ISDS). Daarin is geregeld dat bedrijven uit landen binnen het verdrag die (toekomstige) winsten mislopen door bijvoorbeeld nieuwe milieuwetgeving – zoals een Nederlands schaliegasverbod – staten daarvoor kunnen aanklagen bij een private arbitragecommissie.
In Nederland zou het Amerikaanse bedrijf Chevron, dat nu al actief is in de olie- en gaswinning op de Noordzee, de Nederlandse staat dan bijvoorbeeld aan kunnen klagen wanneer minister Kamp eind dit jaar zou besluiten schaliegaswinning te verbieden. Chevron is in de Verenigde Staten, maar ook in Polen, op grote schaal bezig met schaliegaswinning, en zou kunnen argumenteren dat ze door een Nederlands schaliegasverbod ‘grote winsten mislopen’.
Verzet
In heel Europa groeit het verzet tegen het TTIP-verdrag, onder andere vanwege dit soort mogelijke gevolgen. De Tweede Kamer deelt de zorgen van vele maatschappelijke organisaties en heeft daarom recent een motie aangenomen die de regering verplicht een brede publieke consultatie te organiseren over het TTIP-verdrag.
Lees ook het artikel: Vrees voor de Noord Atlantische Vrijhadelsovereenkomst
[Update 13 maart]
Minstererie ontkent
Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken staat het handelsverdrag TTIP tussen de VS en de EU een mogelijk Nederlands schaliegasverbod niet in de weg. Volgens het ministerie komt in het verdrag te staan dat de overheid algemene niet-discriminatoire maatregelen mag nemen ter bescherming van publieke belangen zoals milieu en arbeid.
Minister Ploumen hoeft er dus niet bij de Europese Commissie op aan te dringen zulke rechten voor bedrijven uit de handelsverdragen te schrappen, zoals Milieudefensie haar vroeg. De beleidsvrijheid voor lidstaten blijft zelfs met dit soort investeringsbeschermingsclausules in verdragen als TTIP in stand. Aan bedrijven die nu nog geen toestemming hebben om te boren hoeft dan geen schadeclaims te worden uitgekeerd. Of zoals het ministerie het schrijft: ‘Wanneer een maatregel als een verbod op het boren naar schalie leidt tot schade aan investeringen, hoeft daarvoor in beginsel geen schadevergoeding te worden betaald.’ (bron Binnenlands Bestuur)
A. de Dood-Matze zegt
let op de kleine lettertjes: “aan bedrijven die nu nog geen toestemming hebben om te boren…” en al die toegezegde exploratievergunningen dan? In hoeverre kan exploitatie dan nog tegengehouden worden… Minister Kamp heeft zelf al gezegd dat moet worden bezien “hoe om te gaan met deze bedrijven en daarmee in gesprek te gaan”…??!!!