Down To Earth Magazine

Milieu | Mensen | Meningen

Logo Down To Earth

Zoek op de site

  • Home
  • Onderwerpen
    • Uitgelicht
    • Energie & klimaat
    • Landbouw & voedsel
    • Mobiliteit
    • Bossen
    • Economie
    • Mensenrechten
  • Rubrieken
    • Interview
    • De Activist
    • Opinie
    • Boeken en films
    • Consument
    • Recept
    • Columns
  • Magazines
  • Nieuwsbrief
  • Over ons
Home > Natuur > Met ecoloog Merel Zweemer naar het Psyfi-festival

Met ecoloog Merel Zweemer naar het Psyfi-festival

Katja Keuchenius | 18 oktober 2018 | 5 Reacties

Muziekfestivals lijken vaak een behoorlijke aanslag te plegen op de natuur ter plekke. Op het Psyfi-festival houdt ecoloog Merel Zweemer in de gaten welke soorten daaronder lijden. “De enige die last heeft van dit platgetrapte gras is de recreant.”

Psyfi-festival
Beeld: Psy-Fi 2017. Door de lange sluitertijd lijkt het terrein op deze foto lichter dan het is.

Op een bruggetje midden in een waterrijk natuurrecreatiegebied bij Leeuwarden wijst ecoloog Merel Zweemer omhoog naar een koord met lampjes. Ze markeren voor de ruim 10.000 Psyfi-bezoekers het pad naar het hoofdpodium. Boven de brug zijn de peertjes niet wit, maar rood gekleurd. “Dat is voor de vleermuizen die over het water vliegen”, zegt Zweemer. “Zij zien de kleur rood niet.”

Zweemer geeft een rondleiding over De Groene Ster, al vier jaar achter elkaar het festivalterrein van Psyfi. Direct na de ingang drommen de slaaptentjes dicht op elkaar langs de paden. ‘No Fire Allowed’, herinnert een groot bord iedereen aan de wekenlange droogte.

Sinds de komst van de festivals in 2015 vertelt ze de verschillende festivalorganisators met welke soorten zij rekening moeten houden. Ze wijst waarheen lampen wel en niet mogen schijnen en op welke plekken géén mensen mogen komen. Zo zorgt ze dat de populaties orchideeën en vleermuizen en de beschermde waterspitsmuis en heikikker er niet op achteruit gaan. Het lijkt een tegenstrijdige klus voor een natuurliefhebber.

Vleermuizen

Er is veel te doen geweest over dit natuurrecreatiegebied, waar de gemeente Leeuwarden ’s zomers meerdere festivals toelaat. Omwonenden verenigden zich in de stichting Groene Ster Duurzaam. Ze klagen over geluidsoverlast, wekenlang versperde toegang naar hun geliefde wandelgebied en schade aan de natuur. Enkele claims: rietkragen gaan kapot omdat mensen op de verkeerde plekken gaan zwemmen, bosjes worden weggemaaid om te kunnen kamperen en lichtstralen maken de beschermde meervleermuis in de war.

De gewone grootoorvleermuis is dit jaar de zevende vleermuissoort in het gebied

 

“Dat valt wel mee”, zegt Merel Zweemer. Ze studeerde diermanagement, telt al jaren vrijwillig vogels en monitort sinds de komst van de festivals in 2015 de activiteit van vleermuizen. Dit jaar detecteerde ze voor het eerst de gewone grootoorvleermuis als zevende vleermuissoort in het gebied. “Die is niet zo gewoon hoor”, vertelt ze opgetogen terwijl ze op haar smartphone een foto erbij pakt. “Kijk, zijn oren zijn bijna net zo groot als hij lang is.”

Is het voor die geliefde dieren van Zweemer niet een beter idee om géén festival te houden? “Nee, hoor”, zegt Zweemer te midden van het feestgedruis. Vanuit het hoofdpodium dreunt psytrance over een meertje. Mensen dansen op blote voeten het gras plat onder de gekleurde takken van opblaasbare bomen. Het verontrust Zweemer niet. Volgens haar kunnen festivals en natuur prima samengaan.

Main stage

Zelf was Zweemer nog nooit op een festival geweest voor ze aan dit werk begon. Toen iemand haar de eerste keer vroeg naar haar bandje, wist ze niet waar het over ging. Inmiddels kent ze de festivalscène goed, maar vraag haar niet de weg naar de ‘chill out’ of de ‘main stage’. De namen van podia kent ze niet. “Het zou makkelijk zijn als ze vernoemd werden naar de vleermuizen die er in de buurt zitten.”

De vleermuizen zitten overal

Die vleermuizen zitten trouwens overal, vertelt Zweemer terwijl ze om zich heen gebaart. “Daar in de bosjes, hier boven het water.” Ze liep al talloze keren met haar batdetector over het terrein en monitorde allerlei activiteiten. Het apparaatje lijkt op een zakradio of dikke telefoon – mensen denken wel eens dat ze Pokémon speelt – en meet het ultrasone geluid dat vleermuizen maken, dat we normaal niet kunnen horen. Het menselijke oor hoort namelijk maar geluid tot 22 kiloherz. Het apparaat kan tot 125 kiloherz meten. Zo kan Zweemer vaststellen welke soort vleermuis in de buurt actief is, of hij vliegt of eet en of het er één of meerdere zijn. Festivalgangers herkennen tot Zweemers verbazing soms wat ze aan het doen is. “Dan vragen ze of ik al vleermuizen heb gespot!”

Natuurliefhebbers

Psyfi profileert zich als feest voor natuurliefhebbers. De schaarse lampen en andere elektrische apparaten worden aangestuurd met aggregaten die draaien op uit plastic gerecylede brandstof. Kunstwerken zijn gemaakt van natuurlijke materialen en bij de ingang krijgen bezoekers een kleine asbak om in hun zak te steken. Op de grond vind je weinig peuken of ander afval.

Bezoekers  krijgen een kleine asbak om in hun zak te steken

 

Het staat misschien in schril contract met de flinke hoeveelheden drugs die hier worden genuttigd en de vliegtuigen die de 103 verschillende nationaliteiten naar het festival brachten. “Goed punt”, zegt Zweemer. Mensen proberen volgens haar altijd duurzaam te leven op hele verschillende manieren. “Geen vlees en wel een dieselauto bijvoorbeeld.” Voor haar werk let ze hier alleen op de impact op de natuur in de directe omgeving.

Biljartlakens

Op het meer dobbert een eenzaam opblaasbootje. Een meisje loopt bootje badend langs de waterkant. Als er al mensen zwemmen, doen ze dat vanaf de strandjes, verzekert Zweemer. “Heb je wel eens geprobeerd in het riet te lopen? Ik wel. Dat snijdt je blote voeten helemaal open. Zelfs als je dronken bent, is dat niet prettig.” Ze heeft het op de festivals nog nooit iemand zien doen.

 

Grasvelden worden wel platgetrapt, maar daar heeft Zweemer als ecoloog weinig boodschap aan. “Dat is Engels raaigras, wat we aan de koeien voeren”, zegt ze. “Het is geen zeldzame soort en er zijn geen soorten van afhankelijk. Die groene ‘biljartlakens’ zijn vooral goed voor de grauwe gans en om je handdoek op te leggen. De enige die er last van heeft als ze hier verdwijnen, is de recreant.”

Tijdelijke verstoring

Vleermuizen lijken van de zorgvuldig geplaatste lichtstralen weinig last te hebben. Vorig jaar toonde Zweemers batdetector wel dat de watervleermuis niet meer zijn gebruikelijke route vloog over het Psyfi-festival, maar een paar dagen later was hij weer terug. “Een tijdelijke verstoring dus”, zegt ze. “En er zijn in dit park gelukkig voldoende routes om naar uit te wijken.” Sommige vleermuizen lijken zelfs op de menselijke festiviteiten af te komen. “Tussen de muziek door zag ik eens dat de rosse vleermuis actief was recht boven het hoofdpodium. Die is kennelijk niet zo kritisch op licht en ziet wel alle insecten rondvliegen in de schijnwerpers.” En eens hoorde ze een ransuiljong midden op het terrein doodgewoon naar zijn moeder roepen om eten.

Over het geluid – dat die nacht vanaf één uur alleen nog hard te horen is via koptelefoons – maakt Zweemer zich ook weinig zorgen. Van veel soorten weet ze ook niet wat geluid met hen doet. “Of de beschermde waterspitsmuis last heeft van muziek?”, geeft ze als voorbeeld. “Geen idee. Dat is niet bekend.” Als dat ooit wel blijkt uit onderzoek, wil ze er natuurlijk rekening mee houden.

 

Orchideeën

 

Naast een van de festivaltenten zit een groepje mensen in aardekleuren hemden en loshangende dreadlocks te trommelen rondom een nepvuur. Festivals houden zich volgens Zweemer goed aan opgelegde regels. Kamperen in het bos gebeurt alleen als het broedseizoen is afgelopen en dan valt het mee met de afgebroken takjes. De bomen zijn officieel ook geen beschermde soort, maar dat is niet het enige waar Zweemer rekening mee houdt. Ze vroeg het festival Welcome to the Village bijvoorbeeld om een veld met niet wettelijk beschermde orchideeën met rust te laten. “Gewoon omdat ik het anders zonde vindt.” Het festival plaatste er een bordje op. ‘We weten ook niet wie hier een orchidee. Maar je mag hier niet komen! Anders gaan de bloemen stuk.’

Vanavond komt een vriendin van Zweemer langs om samen vleermuizen te monitoren en de beestjes misschien zelfs te zien vliegen met een geleende nachtkijker. Pas vanaf een uur of twaalf werkt de batdetector goed, als de muziek wat zachter staat. Het wordt nachtwerk dus, midden tussen de festivalgangers. “Gezellig”, glimlacht Zweemer. Ze telt die avond zes verschillende soorten.

Nieuwsbrief

Hoe vaak wil je mail van ons ontvangen?

Categorie: Natuur Tags: festival

Katja Keuchenius

Katja Keuchenius

  • Website van Katja Keucheniuskatjakeuchenius.nl
  • Alle artikelen van Katja Keuchenius op Down To Earth Magazine

Reacties

  1. Niek Nanninga zegt

    19 oktober 2018 om 22:46

    Mevr. Merel Zweemer is geen ecoloog (ook geen bioloog) maar heeft slechts diermanagement ‘gestudeerd’ op een HBO. Ze dus is ook geen bioloog. Haar ‘kennis’ op het gebied van vleermuizen is autodidactisch (niet wetenschappelijk). Ze wordt betaald door Psy-Fi en die heeft belang met een dergelijke berichtgeving.

    Beantwoorden
  2. Hetty Litjens zegt

    20 oktober 2018 om 10:47

    Verstoring van fauna en vernietiging van flora, het moet allemaal maar kunnen tegenwoordig, want festivals brengen lekker veel geld op … voor de festivalorganisatoren. De kosten voor herstel zijn voor de omwonenden. Het is een schande dat festivals in natuurgebieden georganiseerd worden en vaak zelfs in de broedtijd.

    Beantwoorden
  3. Onafhankelijk ecoloog zegt

    20 oktober 2018 om 12:46

    Alle ecologische onderzoeken naar festivals in Nederland komen min of meer tot deze conclusie. Het gaat om zeer tijdelijke verstoring waar de dieren zich gemakkelijk van herstellen. Sommige dieren zoals vleermuizen blijken zelfs helemaal geen hinder te ondervinden.
    Het effect van festivals staat in schril contrast met biotoopvernietiging zoals door aanleg van woonwijken en snelwegen. Daar heeft de natuur wel veel last van.

    Beantwoorden
    • Sjaak zegt

      20 oktober 2018 om 12:53

      OOOOO, no he didn’t?! BURN!

      Beantwoorden
  4. Bestuur Stichting Groene Ster Duurzaam zegt

    4 november 2018 om 12:57

    Tegenover mevrouw Zweemer zijn er drie ecologische adviesbureaus die het gebied bezocht hebben en het tegendeel stellen:
    – Altenburg en Wyminga uit Veenwouden
    – Smit Groenadvies uit Schagen
    – de vaste ecologisch adviseurs van de rechtbanken en Raad van Staten (StAB)

    Daar is de schrijven van het artikel al eerder op gewezen, maar “dat paste er niet in” en “zou een welles nietes discussie worden…..”

    De provincie Fryslân heeft inmiddels grote schade aan de natuur geconstateerd en heeft de organisator een boete van € 10.000 opgelegd.

    Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Gerelateerde berichten

De Activist

Fantastische festivals

Kees Buning laat kinderen op Cinekid nieuwe voorwerpen maken van oud plastic en papier
De Activist

Fantastische festivals

Ada Plinck stimuleert op theaterfestival Oerol met 100%Terschelling een sociale en lokale manier van ontwerpen.
Natuur

“Rechten voor natuur zijn het begin van grote maatschappelijke verandering”

De sterk vervuilde Mar Menor, een lagune in Spanje, krijgt rechten. Een unicum voor Europa. Maar is het toekennen van rechten aan de natuur genoeg om haar te beschermen?
Biodiversiteit, Natuur, Milieu

Plantjes turven voor de wetenschap

Het aantal wilde plantensoorten in Nederland neemt af. Vrijwilligers van Floron brengen de stand van zaken in kaart, maar die vrijwilligers worden schaars.
Milieudefensie

Down to Earth is het platform voor groene journalistiek en opinie. Een initiatief van Milieudefensie.

Ontvang ons magazine

Recente reacties

  • Christian Batist op De voor- en nadelen van: Perfect Earth
  • matty de vries op Bloemen zonder gif: Denise Collignon
  • Ingeborg Breuers op “Weg met het patentrecht op planten en zaden!”
  • Marjolein Tiemens op “Weg met het patentrecht op planten en zaden!”
  • lo op Tien lessen van Rosa Parks
  • Miki Notenboom op “Dít is het moment om shit te veranderen”
  • Anna Van Daele op “Dít is het moment om shit te veranderen”

Lees ons papieren magazine

Lees — Down to Earth 56

Contact

Redactieadres:
Nieuwe Looiersstraat 31
1017 VA Amsterdam
Tel: 020-5507433
redactie@downtoearthmagazine.nl

Over ons

  • Over ons
  • Auteurs
  • Nieuwsbrief
  • Blijf op de hoogte
  • Disclaimer
  • Privacy en cookies

Volg ons

We gebruiken diverse soorten cookies op deze website.

Bekijk welke cookies en zet ze aan of uit via de cookie-instellingen op deze site.

Met de hulp van  GDPR Cookie Compliance
Privacy Overview

Wij gebruiken cookies zodat we ervoor kunnen zorgen dat de site goed voor je werkt en dat we je kunnen bieden wat je interessant vindt. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser, bijvoorbeeld zodat de website herkent wanneer je ons opnieuw bezoekt. Ook helpt het ons als redactie om te begrijpen wat je op onze website het meest waardeert.

Je kunt je cookiesettings aanpassen in de tabs aan de linkerzijde.

Noodzakelijke cookies

Zonder deze cookies kunnen we je voorkeuren niet opslaan.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Cookies voor analytics

Op deze website gebruiken we Google Analytics om bezoekersstatistieken bij te houden. We laten geen IP-adressen opslaan en hebben de gegevens zoveel mogelijk geanonimiseerd.

Dankzij deze gegevens kunnen we de website beter maken.

We kunnen geen cookies plaatsen. Zonder cookies kunnen we je voorkeuren niet opslaan.