Wat heb je nodig om in actie te komen voor het klimaat? Emma Zuiderveen en Oscar Donck zetten je aan het denken én aan het werk met hun online platform Groen Huiswerk.
Toen Emma Zuiderveen en Oscar Donck zich eenmaal realiseerden hoe urgent klimaatverandering is, wisten ze ook dat ze zelf in actie moesten komen. Geïnspireerd door het antiracistische platform ‘Wit Huiswerk’ besloten ze samen de website Groen Huiswerk te maken, om ook anderen te helpen zich actief in te zetten.
“De kennis over het klimaat is er bij mij van jongs af aan wel geweest”, vertelt Donck vanuit hun thuiswerkkantoor in een klein dorpje in Noord-Italië, waar het stel pas geleden naartoe verhuisde. “Al op de basisschool leerde ik over het broeikaseffect.” Maar weten is niet hetzelfde als realiseren, benadrukt de politicoloog.
Want dat het écht mis was, realiseerde hij zich pas eind 2016. “Toen Trump verkozen werd, en het klimaat bij de verkiezingen wéér geen thema was, de linkse partijen gedecimeerdwerden en Baudet de Kamer in kwam, viel het kwartje: oké, ik sta dan welaan de zijlijn te schreeuwen en boos te zijn, maar misschien moet ik mezelf er eens echt in verdiepen. En in actie komen.” Op een dag zaten Donck en Zuiderveen samen in de auto en bespraken de rapporten, artikelen en essays die aan de lopende band over het klimaat verschenen. “Allemaal hele goede stukken waaruit blijkt dat het absoluut niet de goede kant op gaat. We weten dit allemaal, en toch gebeurt er te weinig. Vanuit die frustratie is Groen Huiswerk ontstaan.”
Zuiderveen promoveert in Italië op de ecologische voetafdruk van nieuwe bio-chemicaliën. “Groen Huiswerk is de brug tussen willen en doen, tussen kennis en realisatie”,vertelt ze. “We bieden kennis over klimaatverandering toegankelijk aan, brengen bestaande acties en groepen in kaart en geven handvatten om op jouw manier iets te doen.”
Zuiderveen kwam eerder in actie dan Donck, in het begin vooral op het gebied van gendergelijkheiden antiracisme. Donck: “Eigenlijk loop ik jaren achter op Emma. Het vergtmoed om je aan te sluiten bij een activistische groepering; je valt er bijna mee de
mainstream uit. Als ik bijvoorbeeld kijk naar hoe Extinction Rebellion zich manifesteert: ik zou dat niet durven. Je moet dan zo overtuigd zijn van je eigen waarden, je hebt een bepaalde zelfverzekerdheid nodig.” Eigenlijk zonde dat dit zoveel durf vergt, vindt Zuiderveen. “In onze samenleving leren we niet om goed na te denken over de waarden die je hebt, over hoe je wil dat een samenleving eruitziet of over hoe je je überhaupt voelt. Ik vind het jammer dat ik twintig moest worden om actief te durven zijn.”
Wake-Upcall
Bij Donck leidde een toevallige vraag tot een wake-upcall, vertelt hij. “Jaren geleden vroeg een vriend opeens: ‘Hé Oscar, wat zijn eigenlijk jouw drijfveren?’ Het was grappig bedoeld,maar het overviel me echt.” Zuiderveen: “Stel die vraag inderdaad maar eens plompverloren. Maar het werkt wel. Daarom staat het als een opdracht op Groen Huiswerk: vraag eens aan iemand op wat voor manier diegene bijdraagt aan de wereld en wat daarvan de impact is – die kan positief zijn, maar ook neutraal of negatief.” Donck is er inmiddels uit wat zijn drijfveren zijn. Hij is ervan overtuigd dat alles wat er in de samenleving mis is, voortkomt uit het gegeven dat er te weinig engagement is. “De wereld is op zijn best en mooist als iedereen simpelweg om zich heen kijkt en meedoet, omdat ze dan pas werkelijk kunnen zien wat er allemaal gebeurt”, stelt hij.
Zelfreflectie is dus cruciaal. Zuiderveen: “Er is zo veel informatie over klimaatverandering en het milieu, maar je hebt maar een x-aantal uren op een dag. En als je niet weet wat je precies belangrijk vindt, is het simpelweg te veel. Terwijl er altijd wel iets is dat je meer triggert dan andere dingen. Daarom beschrijven we op Groen Huiswerk een methode om te onderzoeken wat je inspireert, waar je boos van wordt en welke kwaliteiten je kunt inzetten om daar iets aan te doen. Met vragen als: waar ben je goed in, wat wil je graag doen, wat wil je leren?”
“Dit is wel iets voor de meer vergevorderde activist, die echt zo’n heel proces van zelfonderzoek aan wil gaan”, stelt Donck. “Maar Groen Huiswerk heeft voor ieder wat wils.Zo is er de feitjeslijst, met de harde feiten die bij alarmerende rapporten ondergesneeuwd dreigen te raken.” Zuiderveen: “En de pagina ‘Activist vanuit je stoel’ is ook populair. Daarbij richten we ons niet op oplossingen als ‘douche 10 minuten korter’, maar op dingen die meer zoden aan de dijk zetten: word lid van Milieudefensie, of koop een aandeel van Shell en sluit je aan bij de groep aandeelhouders die lobbyt voor een groenere koers.”
Burger, geen consument
Als het gaat over het doen van ‘groene dingen’ word je vaak aangesproken als consument, valt Zuiderveen op. “Wij willen mensen als burger aanspreken. Een burger voelt zich ingebed in de maatschappij en heeft oog voor de gehele problematiek, in plaats van zich alleen maar bezig te houden met meer of minder consumeren. Als burger heb je een hele andere positie dan als consument.Want als burger denk je na over hoe je wil dat de samenleving eruit ziet. Vragen als: wat vind ik goed, wat is mijn ideale wereld, hoe moeten mensen en de natuur en al het leven behandeld worden?”
“Neem de dierenindustrie”, licht Donck toe. “Als je in Nederland van de bioveehouderij af wil als consument, betekent het dat we met 15 miljoen mensen flink minder of geen vlees moeten gaan eten. Maar als je dit als burger oppakt heb je maar een paar duizend mensen nodig, die politieke druk zetten op de juiste plekken.”
Als consumenten gaat het ons niet lukken”, zegt Zuiderveen stellig. “Terwijl jouw inbreng als individu wel echt bepalend is. Ook als je denkt dat jouw bijdrage er misschien niet toe doet. Bij een demonstratie kun je denken: die ene persoon minder maakt niet uit. Maar het geheel is meer dan de som der delen. We moeten het echt samen doen.”
Het lijstje van Groen Huiswerk: hoe word je zelf actief?
- Zie jezelf als burger (en niet als consument).
- Weet: activisme is niets meer dan actief burgerschap. Het gaat om actief meedoen aan de samenleving en de democratie en het uitdragen van jouw meningen en waarden.
- Onderzoek wat jou raakt. Beantwoord de volgende vragen: wie zijn de belangrijkste personen in je leven? Welke instituten en plekken zijn belangrijk voor je? Welke momenten hebben jou gemaakt tot wie jij bent? Wat zijn je kernwaarden? Waar maak jij je het meest zorgen om? Hoe spendeer jij je tijd, energie en geld? Wat zijn de dingen die je zou veranderen als je alle macht had?
- Maak een persoonlijk statuut: schrijf je kernprincipes op, je hoofddoelen en hoe je dat gaat verwezenlijken (eventueel per rol die je hebt, zowel privé als in je werk). Dit statuut helpt je bij het maken van beslissingen, bijvoorbeeld over hoe je je tijd verdeelt.
- Wees niet bang dat je niet genoeg tijd of geld hebt om je voor de klimaatcrisis in te zetten. De kern van verandering zit hem in strategisch druk uitoefenen. Dat gaat om luisteren naar de ander, verantwoordelijkheid durven nemen en de confrontatie aangaan. Zoek verbinding, werk samen en voer een-op-eengesprekken.
- Verdeel grote problemen in kleinere problemen die je kan aanpakken, weet wie de macht heeft en plan strategische acties.
Meer weten? Ga aan de slag op groenhuiswerk.nl
Geef een reactie