Down To Earth Magazine

Milieu | Mensen | Meningen

Logo Down To Earth

Zoek op de site

  • Home
  • Onderwerpen
    • Uitgelicht
    • Energie & klimaat
    • Landbouw & voedsel
    • Mobiliteit
    • Bossen
    • Economie
    • Mensenrechten
  • Rubrieken
    • Interview
    • De Activist
    • Opinie
    • Boeken en films
    • Consument
    • Recept
    • Columns
  • Magazines
  • Nieuwsbrief
  • Over ons
Home > Interview > Uitgesproken > Marco van Dalfsen: “Energietransitie vergroot de kloof tussen arm en rijk”

Marco van Dalfsen: “Energietransitie vergroot de kloof tussen arm en rijk”

Maarten van der Schaaf en Pépé Smit | 20 april 2020 | 2 Reacties

Mensen die zelf kunnen investeren in de verduurzaming van hun huis krijgen duizenden euro’s isolatiesubsidie. Mensen met weinig geld krijgen een tochtstrip. “Onacceptabel”, vindt Marco van Dalfsen. “Laten we de energietransitie aangrijpen om energie-armoede aan te pakken.”

totaal aantal views: 717; 1 views vandaag

Marco van Dalfsen adviseerde gemeenten jarenlang over de manier waarop ze hun burgers kunnen stimuleren om energie te besparen in huis. Steeds vaker merkte hij dat de boodschap van gemeenten – ‘energie besparen is goed voor het milieu, uw huis én uw portemonnee’ – niet aankwam bij mensen die hun maandelijkse energierekening niet of nauwelijks kunnen betalen. Dat zijn er nogal wat: ruim 650.000 huishoudens, berekende onderzoeksbureau Ecorys in november 2019. Volgens Van Dalfsen, nu adviseur sociale energietransitie bij architectenbureau KAW, zijn het er een stuk meer. “Volgens de officiële definitie leef je in energie-armoede wanneer je 10 procent van je inkomen besteedt aan je energierekening. Maar er is ook verborgen energie-armoede; mensen die hun verwarming simpelweg uitzetten, omdat ze de rekening niet kunnen betalen.”

Marco van Dalfsen

Hoeveel Nederlanders leven er volgens u in energie-armoede?
“Ik schat dat het om 1 miljoen huishoudens gaat.”

Wat betekent het om in energie-armoede te leven?
“Mensen zitten letterlijk in de kou. Ze zijn vaak werkloos, hebben schulden. Ze kunnen niet volwaardig deelnemen aan de samenleving. Bij die mensen moet je dus niet aankomen met de boodschap dat ze energie moeten besparen, want er vált nauwelijks energie te besparen. Ze hebben juist behoefte aan meer energie: aan een warm huis vooral. Daarom pleit ik voor het recht op energie.”

Pardon? We moeten toch juist massaal energie besparen?
“Dat klopt, maar het recht op energie zou het uitgangspunt moeten zijn bij de energietransitie. Nu zegt minister Wiebes dat de energietransitie ‘woonlastenneutraal’ zal uitpakken voor mensen met een kleine beurs. Dat wil zeggen dat ze geen hogere energierekening zullen krijgen. Maar mensen die energieverbruik mijden, schieten hier niets mee op – die hebben al een lage energierekening. Het wordt hoog tijd dat we de energietransitie gaan promoten met een aantrekkelijk verhaal: een gezond huis voor alle Nederlanders.”

Hoe ziet u dat in de praktijk voor zich, zo’n recht op energie?
“Net zoals de WOZ-waarde van ieder huis invloed heeft op de hoogte van de riool- en de afvalstoffenheffing, moeten we per type huis en huishouden een standaard energieverbruik vaststellen. Mensen die daar structureel onder zitten, krijgen energietoeslag. Je kunt dat natuurlijk ook omdraaien: mensen die structureel meer energie gebruiken, betalen extra belasting over hun energieverbruik. Zo kan je verspilling tegengaan. Die tweede stap, extra belasting heffen voor verspillers, zouden we wat mij betreft pas moeten nemen nadat we een CO2-belasting hebben ingevoerd voor bedrijven. Het lijkt me onwenselijk dat burgers wel extra betalen, terwijl we de grootverbruikers van energie niet extra belasten.”

Hoe gaan we die energietoeslag betalen? De energietransitie gaat al miljarden kosten…
“Naar schatting 1 miljoen huishoudens zouden in aanmerking komen voor zo’n energietoeslag. Laten we zeggen dat zij op jaarbasis 500 euro energietoeslag krijgen, dan kost dat de schatkist een half miljard. Momenteel stort de overheid jaarlijks 4,5 miljard euro energiebelasting terug aan ieder huishouden (de heffingskorting, een vast bedrag per huishouden – red.]. We zouden dat geld ook kunnen gebruiken voor het bekostigen van energietoeslag voor mensen die dat nodig hebben. Herverdeling via de energiebelasting dus. Dan kunnen we nog steeds 4 miljard verdelen onder de rest van de bevolking.”

Is 500 euro per huishouden per jaar voldoende om energie-armoede in Nederland aan te pakken?
“Nee. We moeten ervoor zorgen dat ieder huishouden in Nederland zijn huis energiezuiniger kan maken, zonder dat ze hierdoor hogere woonlasten krijgen of risicovolle schulden moeten aangaan. Dan sla je echt twee vliegen in één klap: alle huizen in Nederland worden energiezuiniger en mensen met een laag inkomen zitten er warmpjes bij zonder dat hun energierekening hen in de armoede drukt. Daarnaast pleit ik ervoor dat de Nibud-leenregels worden aangepast voor huizen met een slecht energielabel. Voor een huis met een F-label kun je dan bijvoorbeeld slechts een hypotheeklening krijgen van 90 procent van de vraagprijs. ”

Op die manier wordt het moeilijker voor mensen met weinig geld om een eigen huis te kopen. Zo’n regel vergroot de kloof tussen arm en rijk toch ook?
“De Nibud-leenregels zijn ingesteld om consumenten te beschermen. Dat gebeurt nu onvoldoende. Mensen kopen een lek huis en raken in de financiële problemen doordat hun energierekening enorm hoog is. Op die manier zorgt het bezit van een eigen huis helemaal niet voor toegenomen welvaart.”

De overheid heeft eind 2019 80 miljoen euro uitgetrokken voor de Reductie Regeling Energie om mensen te helpen hun huis beter te isoleren. Levert dat mensen die in armoede leven een warmer huis op en besparen we daarmee ook energie?
“De regeling draagt bij aan energiebesparing, maar het vergroot ook de kloof tussen arm en rijk. Ga maar na. In 200 gemeenten komen straks energiecoaches over de vloer bij mensen met een smalle beurs. Zij gaan helpen met bespaartips en zullen tochtstrips en brievenbusborstels aanbrengen.

“Mensen die niet kunnen investeren in isolatie van hun huis zien de energierekening stijgen door hogere gasprijzen. Daar kan geen tochtstrip tegenop”

Hartstikke mooi, maar de 90 euro per huishouden die ter beschikking is gesteld, staat niet in verhouding tot de subsidies die beschikbaar zijn voor mensen die zelf investeren in de isolatie van hun huis. Dat kan oplopen tot 10.000 euro per huishouden. Daardoor gaat hun energierekening omlaag en stijgt de waarde van hun huis, terwijl mensen die niet zelf kunnen investeren in de isolatie van hun huis hun energierekening zien stijgen door de hogere gasprijzen. Daar kan geen energiecoach en tochtstrip tegenop.”

Iedereen heeft het over de kosten van de energietransitie, u over het recht op energie. Voelt u zich een roepende in de woestijn?
“Geenszins. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in een rapport uit 2016 zelf gewaarschuwd dat de tweedeling in de maatschappij kan toenemen door de energietransitie. Zij pleiten weliswaar niet voor het recht op energie, zoals ik, maar wel voor gratis stroom voor minder draagkrachtige groepen.”

Nieuwsbrief

Hoe vaak wil je mail van ons ontvangen?

Categorie: Uitgesproken Tags: Uitgesproken, energierekening, interview Verschenen in: 2020, Down to Earth 58

Maarten van der Schaaf

Maarten van der Schaaf

  • Alle artikelen van Maarten van der Schaaf op Down To Earth Magazine
Pépé Smit

Pépé Smit

  • Alle artikelen van Pépé Smit op Down To Earth Magazine

Reacties

  1. Fedde Bloemhof zegt

    3 mei 2020 om 17:00

    Dank voor dit warme pleidooi voor meer rechtvaardigheid in de energietransitie! Helaas is de situatie nog ernstiger dan hier vermeld: de 90 euro voor kleine besparende maatregelen als tochtstrip, radiatorfolie en LED-lamp is uitsluitend voor woningeigenaren.
    Juist huurders, die voor woningverbetering afhankelijk zijn van de doortastendheid van de verhuurder, zouden baat kunnen hebben bij deze subsidie, al is ’t bescheiden. Maar ze zijn expliciet uitgesloten, zie rvo.nl/subsidie-en-financieringswijzer/rre/veelgestelde-vragen
    Er zijn gelukkig gemeenten die geld vinden om ook voor huurders hetzelfde aanbod te regelen, maar kan iemand mij uitleggen wat de diepere gedachte achter de regeling is?

    Beantwoorden

Trackbacks

  1. Verduurzamen voor arm en rijk?!? | V.v.E. Appartementengebouw "Roosenhof I" schreef:
    17 juli 2020 om 12:04

    […] Maarten van der Schaaf en Pépé Smit | 20 april 2020 |  […]

    Beantwoorden

Geef een reactie Antwoord annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Gerelateerde berichten

post_id is leeg:

Uitgesproken

Tegengaan van klimaatverandering komt hier te laat

Runa Khan, directeur van de organisatie Friendship, werkt met gemeenschappen in Bangladesh die zwaar getroffen worden klimaatverandering. Ze leven op eilanden in de rivierdelta’s, waar het land onder hun voeten afbrokkelt.
Uitgesproken

“Corona en klimaatverandering hebben dezelfde oorzaak”

Als we onze levensstijl niet veranderen, is het wachten op de volgende dodelijke pandemie, zegt wetenschapsjournalist David Quammen. “We dragen allemaal verantwoordelijkheid.”
Uitgesproken

Sebastiaan Luyssaert: “Duurzaam bosbeheer helpt niet tegen klimaatverandering”

Het beheren van Europese bossen om zo veel mogelijk CO2-op te slaan, heeft amper invloed op het klimaat. Dat stellen internationale wetenschappers, waaronder systeemecoloog Sebastiaan Luyssaert van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Milieudefensie

Down to Earth is het platform voor groene journalistiek en opinie. Een initiatief van Milieudefensie.

Meest gelezen

  • Tien tips voor het aanleggen van een voedselbos
  • “We leven in een tijd van wetenschap op bestelling”
  • Verwarm je huis (niet) met een theelichtje
  • Het milieu van monsieur Hulot
  • Stuwdammen: elke verwijderde dam is het begin van iets moois
  • “Corona en klimaatverandering hebben dezelfde oorzaak”
  • 6 manieren om je vitamine D op peil te houden in de…
  • Kobalt uit Congo is populair, smerig, maar niet in…
  • Recensie: I Am Greta

Recente reacties

  • Ptamerus op Tien tips voor het aanleggen van een voedselbos
  • Willem Zevenbergen op Weg met de tegeltuin: vier de verscheidenheid!
  • Hugo op Isla raffinaderij maakt mensen ziek: “Dit is te groot voor het eiland”
  • Ingeborg op Bijlo belt… Zwijn
  • Marga op Weg met de tegeltuin: vier de verscheidenheid!
  • Janna Kodde op Overbevolking – meer mensen, minder vreugd?
  • Janna Kodde op Overbevolking – meer mensen, minder vreugd?

Lees ons papieren magazine

Lees — Down to Earth 56

Contact

Redactieadres:
Nieuwe Looiersstraat 31
1017 VA Amsterdam
Tel: 020-5507433
redactie@downtoearthmagazine.nl

Over ons

  • Over ons
  • Auteurs
  • Nieuwsbrief
  • Blijf op de hoogte
  • Disclaimer
  • Privacy en cookies

Volg ons

We gebruiken diverse soorten cookies op deze website.

Bekijk welke cookies en zet ze aan of uit via de cookie-instellingen op deze site.

Down To Earth Magazine
Met de hulp van  GDPR Cookie Compliance
Privacy Overview

Wij gebruiken cookies zodat we ervoor kunnen zorgen dat de site goed voor je werkt en dat we je kunnen bieden wat je interessant vindt. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser, bijvoorbeeld zodat de website herkent wanneer je ons opnieuw bezoekt. Ook helpt het ons als redactie om te begrijpen wat je op onze website het meest waardeert.

Je kunt je cookiesettings aanpassen in de tabs aan de linkerzijde.

Noodzakelijke cookies

Zonder deze cookies kunnen we je voorkeuren niet opslaan.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Cookies voor analytics

Op deze website gebruiken we Google Analytics om bezoekersstatistieken bij te houden. We laten geen IP-adressen opslaan en hebben de gegevens zoveel mogelijk geanonimiseerd.

Dankzij deze gegevens kunnen we de website beter maken.

We kunnen geen cookies plaatsen. Zonder cookies kunnen we je voorkeuren niet opslaan.