Zou het vanwege de crisis zijn? Steeds vaker worden er vragen gesteld bij onze materiële welvaart. Nu economische groei niet meer vanzelfsprekend is en de ecologische grenzen van ons onverzadigbare verlangen naar nieuwe spullen in zicht komen, krijgen we blijkbaar steeds meer oog voor de schaduwzijden van ons economisch welvaren. Maken al die spullen ons wel gelukkig? Moeten we ons geluk niet eens in andere richtingen zoeken?
Het zijn deze vragen die de aan het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks verbonden publicist Pepijn Vloemans zich stelt in de onlangs verschenen Survivalgids voor het consumptieparadijs. In een persoonlijk getinte zoektocht naar antwoorden beschrijft hij waarom al die materiële welvaart inderdaad niet gelukkig maakt. We denken van wel, maar als die nieuwe broek, cd, auto of ander goed eenmaal is aangeschaft, is de lol er snel af.
Waarom dan toch dat verlangen? Daarvoor zijn verschillende redenen. Het bestrijdt de verveling en heft de sleur van alledag op. Het geeft status, laat zien dat we meetellen, of dat in ieder geval willen. Consumeren maakt ons tot wie we zijn, maar geeft zoals bekend ook veel problemen. Dus stelt Vloemans zich de vraag of we onze verlangens niet moeten matigen, minder moeten werken, zodat de aarde niet wordt vernietigd en er genoeg over blijft voor andere wereldbewoners.
Lange tijd dacht hij van wel, maar nu hij ontwaakt is uit “deze dogmatische sluimer” wil hij van dit “ecocalvinisme” niets meer weten. Sterker nog, hij beschouwt het als een misplaatst romantisch antwoord van mensen die alles hebben en zich de luxe kunnen permitteren af te zien van hun consumptieve levensstijl. Iets wat een groot deel van de wereldbevolking zich niet kan veroorloven. Voor hen is dit verhaal van matiging, krimp, offers en verboden geen serieus alternatief. Zij staan juist te trappelen om te mogen toetreden tot het consumptieparadijs. Wat we daarom volgens Vloemans nodig hebben is een verhaal van overvloed, kansen en aspiraties. Van slimme groei, slim kapitalisme en een nieuwe ‘groene’ industriële revolutie. Een verhaal over een ‘groen’ consumptieparadijs.
Dat klinkt aantrekkelijk, maar is dit hoopvolle – en populaire – toekomstbeeld niet eerder een wanhoopskreet? Als het veranderen van de sociale, politieke en economische machtsverhoudingen blijkbaar geen optie is en je de zegeningen van het kapitalisme omarmt, moet je wel hopen op een groene industriële revolutie die de ecologische problemen oplost. Anders zal het consumptieparadijs inderdaad niet overleven.
Geef een reactie