We bespreken het klimaat te veel vanuit cijfertjes en feiten, vindt Laura van Rutten. Terwijl mensen pas in beweging komen als iets ze raakt. We hebben verhalenvertellers nodig, dacht ze. Kunstenaars, die je aan het denken zetten.
Op een nacht lag Laura van Rutten wakker. ‘Ik had een voedselvergiftiging opgelopen. Het was zo’n nacht waarin ik me vragen begon te stellen als: waar ben ik mee bezig? Wat wil ik nou eigenlijk?’ Ze had gewerkt in de museumwereld en voor de milieubeweging, en ontdekte dat ze het ene altijd zou missen bij het andere. ‘Soms heb je zo’n nacht even nodig om tot conclusies te komen. Ik dacht ineens: wat ben ik nou moeilijk aan het doen! Ik kan die twee werelden toch gewoon combineren? Ik heb even gegoogled, kwam erachter dat er nog niet zoiets bestond in Nederland, en Het Klimaatmuseum was geboren.’
Waarom een Klimaatmuseum?
Laura: ‘We bespreken het klimaat veel te veel vanuit cijfertjes, feiten, en ingewikkelde grafieken. Dat is super belangrijk, maar het werkt niet altijd even goed. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen pas in beweging komen als iets ze raakt, als er emotie bij komt kijken. Met Het Klimaatmuseum proberen we creativiteit en verbeeldingskracht rondom klimaat te stimuleren en te faciliteren, zodat het verhaal van het klimaat echt bij mensen aankomt. En kunstenaars zijn daar gewoon super goed in!’
Wat is het voor museum geworden?
Laura: ‘Het Klimaatmuseum is een multidisciplinair pop-up museum. Het gaat om dans, beeldende kunst, spoken word, grote namen als Daan Roosegaarde en Next Nature Network, maar ook upcoming kunstenaars zoals bio-designer Emma van der Leest. Bij elke tentoonstelling werken we samen met andere initiatieven. Dat sluit aan bij de filosofie van de milieubeweging: werk samen en gebruik de resources die er al zijn. We hebben geen nieuw museumgebouw nodig, bijvoorbeeld, want gebouwen zijn er al genoeg. We kiezen plekken uit waar alle lagen van de samenleving het museum kunnen bezoeken. Dat is het belangrijkst: in Het Klimaatmuseum hoeven bezoekers het niet zelf uit te zoeken. Het Klimaatmuseum neemt mensen het liefst mee, om ze aan het denken te zetten over het klimaat.’
Hoe doen jullie dat?
Laura: ‘Vorig jaar stond Het Klimaatmuseum op Utrecht Centraal Station, een semi-openbare ruimte op het drukste punt van Nederland. Er komen wel tweehonderdduizend mensen per dag! Wat daar gebeurde had ik niet durven dromen: mensen gingen werkelijk met elkaar in gesprek over het klimaat. Naast het werk wat er te zien was, konden mensen QR-codes scannen om naar een interview met de kunstenaar te luisteren. Ook lagen er ronde kaarten klaar waarop bezoekers hun vraag visie over het klimaat konden schrijven. Zo werden de vragen van het publiek deel van de tentoonstelling. Mensen bekeken elkaars kaarten en raakten in gesprek. De een is gewoon nieuwsgierig, de ander vindt klimaat interessant, nog een ander is een kunstliefhebber… en sommige mensen willen gewoon graag vertellen dat ze het helemaal niet met ons eens zijn. Ook welkom! Hoe dan ook: we merkten dat mensen het toch écht graag over het klimaat willen hebben. Online is er gescheld en polarisatie, maar de gesprekken die plaatsvinden als mensen elkaar in de ogen kijken zijn heel anders: zoveel verschillen we niet van elkaar. We willen allemaal hetzelfde, namelijk een prettige, leefbare wereld waarin we onze eigen toekomst kunnen bepalen. Dat is in essentie waar het hele klimaatverhaal over gaat. Ik vond het ontroerend. Dat is Het Klimaatmuseum eigenlijk ook: een veilige plek voor dialoog.’
‘Dit jaar doen we het weer heel anders. We werken samen met het Forteiland Pampus in het IJmeer. Een eiland doet iets met je, het is zo’n inspirerende plek. Bovendien staan ze op Pampus voor uitdagingen die een hoop met klimaatverandering te maken hebben. Het eiland wil binnen afzienbare tijd zelfvoorzienend worden. ‘Het leuke van zo’n eiland is ook dat mensen sowieso aanmeren en een kijkje nemen op het eiland, waar een museum op ze wacht.’
‘We willen graag dat zoveel mogelijk kunstenaars zich met dit onderwerp gaan bemoeien, dus we hadden we dit jaar een open call uitgezet. Dat betekent dat iedereen zijn of haar idee kon insturen. We hebben uiteindelijk 3 kunstenaars uitgekozen, die een maand lang kunst maakten op het eiland, mét het publiek. Die konden tijdens meet-ups en workshops meedoen met de kunstenaars. Na Pampus gaat de tentoonstelling op tour, op hetVibe of the Earth Festival in Bergen.’
En volgend jaar?
Laura: ‘Oeh, daar kan ik nog niets over zeggen. Ok, een kleine teaser: we zitten nu misschien nog wel een beetje te veel in onze eigen bubbel, dus ik wil dat het wat meer schuurt volgend jaar.’
Midden op het Formule 1-circuit?
Laura: In die richting moet je wel denken, ja! Het volgende Klimaatmuseum gaat in 2021 de confrontatie aan.’
Ontmoet de kunstenaars:
Kent Chan (1984)
In zijn film A Tropics Expanded, waarvoor hij alleen beelden van op het eiland heeft gebruikt, verkent Kent een griezelige toekomst: door de opwarming van de aarde is de zeespiegel zo gestegen dat land schaars is geworden. Pampus als een toevluchtsoord voor wie niet langer kan of wil leven op het water. Drie personages vertellen hun verhaal in woord en zang: Isadora, Togar en Iris. Op het eiland kun je de film bekijken in het fort. Online vind je ‘m hier.
Anne Fehres (1988) en Luke Conroy (1990)
Anne en Luke vroegen zich af wat het eiland zelf eigenlijk vond van het klimaat. Ze interviewden voor hun werk Talk To Me 3 eilandbewoners over hun kijk op zaken. En niet zomaar eilandbewoners: via een geluidsinstallatie op het eiland, of online, kun je luisteren naar Vicky (een vlierbes boom op Pampus), Maria (basaltsteen) en Dario (grasspriet).
India Rose Klap (1995)
India Rose is voedselkunstenaar. Ze nodigt bezoekers van het Klimaatmuseum uit een appel te plukken, net als Eva, en mee te denken over hoe we onze relatie met voedsel kunnen veranderen voor een duurzamere, betere wereld. Zo bouwen we samen aan Lieve Eva, Het Boekdeel Der Spijzen: is een handboek voor duurzaam eten. Als het boek vol staat, presenteert India Rose het aan minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten.
Kijk op hetklimaatmuseum.nl voor tourdates, online kunst, en komende evenementen.
Huijsen, Leo P. zegt
Geweldig initiatief Het Klimaatmuseum! Gaarne wil ik op de hoogte gehouden worden. Hoe kan dat? Kun je donateur worden?
Succes.
Groeten,
Leo P. Huijsen, arts, n.p., Ouddorp
Laura van Rutten zegt
Beste Leo,
Bedankt voor je reactie. En wat leuk dat je op de hoogte gehouden wilt worden en ons wilt steunen! Op de website zit rechtsbovenaan een knop waarmee je kunt doneren. Onderaan de pagina vind je de optie om je in te schrijven voor onze nieuwsbrief.
Website: http://www.hetklimaatmuseum.nl
Alvast veel dank.
Groet! Laura van Rutten
Jan Juffermans zegt
Heel goed idee, dat Klimaatmuseum! Rond de jaren 90 hadden we op De Kleine Aarde lang het Wegwerpmuseum, met een paar honderd voorwerpen, ook ‘antieke’ zoals het eerste bierblikje en wegwerpjurken. Ook dat museum maakte veel los, vooral instemming met de doelstelling; dus bewustwording en discussie.
Antje van Ginneken zegt
Deze koppeling vind ik helemaal te gek!
Dit wil ik ook wel in de Bommelerwaard (rivierengebied).
Er zijn hier veel kunstenaars gevestigd, ik ga ze warm stoken.
Afgelopen weekend was er Kunstrondje XXL met >80 kunstenaars.
Daar moet toch iets mee kunnen?
Help je mij mee?
Antje van Ginneken zegt
PS
ik ben geen (beeldend) kunstenaar, wel actief bestuurder van Coöperatie Bommelerwaar http://www.bommelerwaar.nl
gr