De Duurzame Ontwikkelingsdoelen die vorige week door de VN en 150 wereldleiders werden geratificeerd moeten in 2030 de armoede in de wereld hebben uitgebannen. Dat is onmogelijk zolang ze het huidige systeem dat de ongelijkheid en uitputting van de aarde bevordert niet ter discussie stellen. Dat schrijft een aantal prominente academici en activisten. waaronder Noam Chomsky, Thomas Pogge en Naomi Klein, in een Open Brief aan de Verenigde Naties.

Projectie van Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Beeld: UN General Assembly 69th session: High-level Forum on a Culture of Peace Opening Statements by the Acting President of the General Assembly and the Secretary-General, followed by panel discussions
Projectie van Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Beeld: UN

Terwijl de VN en de regeringen van de wereld vandaag (op 27 september, red.) de Duurzame Ontwikkelingsdoelen ratificeren, moeten we er duidelijk over zijn dat die niet de hoogste belangen vertegenwoordigen van de meerderheid van de wereldbevolking – degenen die momenteel uitgebuit en onderdrukt worden binnen de huidige economische en politieke orde.

De doelen pretenderen de armoede in de wereld, in al z’n vormen, te kunnen wegvagen tegen 2030. Maar ze zijn hoofdzakelijk gebaseerd op wereldwijde economische groei om dit geweldige doel te kunnen behalen. Als deze groei lijkt op die die we de afgelopen decennia hebben gezien, zal het honderd jaar vergen om alle armoede te doen verdwijnen, niet de 15 jaar die de ontwikkelingsdoelen voorspiegelen. En zelfs als dat in een kortere periode mogelijk zou zijn, dan zouden we de omvang van de wereldwijde economie moeten vergroten met een factor 12. Dat zou niet alleen onze planeet onbewoonbaar maken, maar ook alle voortgang op het gebied van armoedebestrijding weer teniet doen.

Liever dan zulke duidelijke waanzin te verdoezelen door middel van valse hoop, moeten we nu twee cruciale zaken frontaal aanvallen: inkomensongelijkheid en eindeloze materiële groei.

Ongelijkheid

Als armoede daadwerkelijk overwonnen moet zijn tegen 2030, dan zou een groot deel van de verbetering van de positie van de armen voort moeten komen uit het terugbrengen van de gigantische ongelijkheid die de afgelopen meer dan 200 jaar ontstaan is. De rijkste 1 procent van de mensheid zal binnenkort meer dan de helft bezitten van de wereldwijde particuliere rijkdom. Het zou maar bescheiden reductie van ongelijkheid vergen om een grote stijging te veroorzaken in de sociaaleconomische positie van de armere helft van de mensheid.

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen spreken weliswaar over het reduceren van ongelijkheid. Maar hun recept is technocratisch, obscuur en volstrekt onvoldoende om het probleem op te lossen. Als voorbeeld stelt Doel 10.1 dat tegen 2030 zij “geleidelijk oplopend zullen toekomen aan een inkomensstijging van de onderste 40 procent, en dit ook in stand zullen houden, die hoger is dan het landelijke gemiddelde.” Het is moeilijk om een minder robuust of ambitieus doel voor te stellen. Deze verplichting staat toe dat ongelijkheid ongelimiteerd kan groeien tot 2029, indien die daarna begint te verminderen. De doelen slagen er derhalve niet in om de enige middelen te bekrachtigen die het door hen gestelde doel van het beëindigen van armoede dichterbij zouden kunnen brengen: het substantieel reduceren van ongelijkheid, met onmiddellijke ingang. In feite zullen zij ernstige armoede in stand houden en dit fundamentele probleem overlaten aan toekomstige generaties.

Economische groei

De andere essentiële taak voor de landen van de wereld is om een zinniger manier in te stellen om de menselijke voortgang te meten; een die ons niet stuurt in de richting van eindeloze groei van het BNP gebaseerd op uitputting van grondstoffen en consumptie, maar richting het welbevinden van de mensheid en onze planeet als geheel. Er zijn genoeg mogelijkheden om uit te kiezen, die allen genegeerd zijn door de doelen. In tegendeel verklaart Doel 17.19 alleen dat zij “tegen 2030 [zullen] voortbouwen op bestaande initiatieven om meetinstrumenten te ontwikkelen voor vooruitgang op het gebied van duurzame ontwikkeling die aanvullend zijn aan het BNP”. Opnieuw een nijpende uitdaging die wordt doorgeschoven naar de volgende generatie.

Klimaatverandering

Het is mogelijk om armoede te bestrijden op een manier die de aarde respecteert en ook helpt om klimaatverandering het hoofd te bieden. De planeet loopt over van rijkdom en haar bewoners zijn oneindig vindingrijk. Om dat te bereiken, moeten we echter bereid zijn om het hoofd te bieden aan de logica van eindeloze groei, hebzucht en vernietiging die ingebed is in neoliberaal kapitalisme.

Het is tijd om een nieuw besturingssysteem te bedenken, gebaseerd op sociale rechtvaardigheid en symbiose met de natuurlijke wereld. Zoals nu geformuleerd, zullen de Duurzame Ontwikkelingsdoelen ons louter afleiden van de uitdagingen waar we werkelijk voor staan.

Deze Open Brief is ondertekend door:

Noam Chomsky, MIT
Thomas Pogge, Yale University
Naomi Klein, Author and activist
Eve Ensler, Playwright and activist
Chris Hedges, Pullitzer-prize winning journalist and author
Helena Norberg-Hodge, International Society for Ecology and Culture
Anuradha Mittal, Oakland Institute
Tom Goldtooth, Indigenous Environmental Network
Maude Barlow, Author and human rights activist
David Graeber, London School of Economics
Medha Patkar, National Alliance of People’s Movments, India
Alnoor Ladha, The Rules

(en meer dan duizend wereldburgers)

Vertaling globalinfo.nl