Urgenda daagt de staat om de energietransitie af te dwingen. Een interessante zaak die ingegeven is door het boek van advocaat Roger Cox, ‘Revolutie met recht’.
Urgenda daagt de staat om de energietransitie af te dwingen. Een interessante zaak die ingegeven is door het boek van advocaat Roger Cox, Revolutie met recht. Toen dit boek uitkwam, benaderde ik Cox. Wilde hij voor onze rubriek ‘Uitgesproken’ geïnterviewd worden? “Nee”, zei Cox toen. “Het boek moet voor zichzelf spreken.” Gelukkig heeft Urgenda er toen meer mee gedaan dan wij, want de boodschap is uitermate de moeite waard.
Maar het boek zélf… tja. Het is qua volume een soort ijsberg. Het bestaat uit vier delen, waarvan de eerste drie mij in de weg zaten. Het eerste gaat over energie en oliekrimp, het tweede over klimaatverandering. Het derde deel, over de falende democratie, komt meer in de buurt. Deel vier heet eindelijk ‘Revolutie met recht’, en bevat de minste hoofdstukken van alle delen.
Het is zeker goed geschreven. Als je iets wilt weten over de OPEC, het IPCC, het Stern-rapport, of, zeg, over wat de ineenstorting van het Romeinse Rijk met diminishing returns on social complexity te maken heeft, dan kun je misschien beter dit boek lezen dan iets anders. Maar die andere boeken zijn er wel. Ik en velen met mij weten al hoe het zit en hoeven niet overtuigd te worden.
De kern dan, het deel ‘revolutie met recht’. Hier wordt het echt interessant. Het idee is simpel en elegant. Startpunt is het zogenaamde ‘Kelderluikarrest’, ofwel ‘goed huisvaderschap’, een concept dat diep in het rechtsysteem is ingebed. Voorbeelden tonen juridische situaties waarin caféeigenaars verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van bezoekers, bedrijven voor werknemers, producenten ten opzichte van consumenten, overheden voor burgers. Er wordt uitgelegd dat je aansprakelijk kunt zijn zonder de veroorzaker te zijn, dat je een onderzoeksplicht hebt, en dat het niet eerst mis hoeft te gaan. Van een valpartij in een kelderluik tot de gevaren van asbest.
Een belangrijke rol speelt een uitspraak die CO2 als luchtvervuiling aanwijst, waardoor de Amerikaanse Environmental Protection Agency gedwongen werd tot maatregelen. Daar voegt de auteur nog mensenrechten aan toe, resulterend in een ijzersterk pleidooi voor het gebruiken van de rechtspraak om grootschalige veranderingen af te dwingen. Dit alles uiterst leesbaar voor de leek.
Het boek gaat expliciet niet in op de ruimte in andere bestaande wetgeving. Dat was onbegonnen werk. Toch, afgezet tegen driekwart over zaken die we al weten, voelt het als een gemiste kans om niet iets praktischers toe te voegen. Wil je toch iets bijdragen? Kijk dan op www.wijwillenactie.nl voor het ‘crowdpleiten’ van Urgenda of op pagina 40: onze nieuwe rubriek met praktische juridische tips voor lezers.
Geef een reactie