Wat een rijkdom, zo’n dorpsboomgaard in de herfst! Zeker als je de oogst gezamenlijk opeet. In de vorm van deze hete bliksem met een twist bijvoorbeeld.
Met z’n honderdtwintigen zaten we aan lange, met bloemen versierde tafels in de nazomerzon in onze dorpsboomgaard. Als chef-kok had ik met een ploegje dorpsgenoten een meergangendiner in elkaar gezet, volledig samengesteld met wat er zoal in en rond het dorp werd aangedragen. De een kwam met een kistje peren, de ander met een paar emmers tomaten, een maaltje snijbonen, vijftien kroppen sla en roodlof, kilo’s rode bieten, een kist groene en oranje paprika’s, forse struiken prei, een giga-pompoen, yoghurt van boer Rick, brood van molenaar Tonnie en bakker Lars, een half varken (dat een weekje eerder nog in z’n geheel in de wei liep) van de overburen en de jager schonk een door hem persoonlijk uit het nabije bos geoogste reebok.
Wat een ontroerende rijkdom! En dat allemaal genoten te midden van de hoogstambomen van onze dorpsboomgaard. Die nu nog niet zo hoog zijn, want pas vier jaar geleden geplant. Maar wel al met de eerste oogst voor de appel-amuse.
Zo’n oogstfeest is iets wat veel dorps- en buurtboomgaarden jaarlijks organiseren. Bleek tijdens mijn rondgang langs burgergroepen in den lande die gezamenlijk vruchtbomen planten en beheren. Daarvan zijn er naar schatting zo’n 400 en de laatste jaren zijn ernogal wat bijgekomen, in allerlei varianten: groot, klein, in dorpen en steden, met imposante cultuurhistorisch oude bomen of uitbundige, nieuwe voedselbossen. Die daarmee het landschap verfraaien, de omgeving aantrekkelijker maken, gezonde en klimaatvriendelijke voeding produceren en en passant lekker met elkaar bezig zijn.
Nu willen die groepen nog wel eens het wiel heruitvinden. Dus dacht ik: laat ik alle kennis en ervaring die er is over het aanleggen en beheren van gemeenschappelijke boomgaarden bij elkaar harken en in een boek presenteren. Dat heb ik gedaan en is het Handboek Buurtbongerds geworden, onder andere te koop in de Groeneboekenshop. Over hoe je dat doet – welke bomen, plantgat, snoeien, beheren, oogsten, verwerken – en organiseert, financiert én volhoudt met vrijwilligers. En hoe we daar dan de wereld een stuk mee vooruit helpen: op naar een buurtbongerdbeweging, naar analogie van de Angelsaksische community orchard movement! Zodat ons land zich meer en meer vult met mooie vruchtbare plekken die ons voeden en waar we ons thuis voelen.
Blauwe bliksem met pastinaak en hazelnoten
½ kilo aardappelen
½ kilo pastinaak
1 kilo stoofperen of ‘zachte’ peren
50 gram boter
azijn
stukje gember
nootmuskaat
peper en zout
100 gram hazelnoten
Blauwe bliksem is net zoiets als hete bliksem, maar dan met peren in plaats van appels. De aardappelen kun je (deels) door pastinaken vervangen. Schil de aardappelen en kook ze gaar in gezouten water. Ondertussen de pastinaken schoonmaken, in stukken snijden en met de geschilde, van klokhuizen ontdane en in vieren gesneden peren opzetten met een laagje water, snufje zout en geraspte gember. Als de peren ‘echte’ stoofperen zijn, moeten ze apart opgezet worden, want die hebben namelijk een veel langere kooktijd nodig (anderhalf tot twee uur).
Aardappels afgieten en fijnstampen. Gare pastinaak en peren met kookvocht fijnstampen en door de aardappelen scheppen. Klont boter erdoor, op smaak brengen met peper, zout, nootmuskaat en (eventueel) een scheutje azijn. Strooi er vlak voor het opdienen de in een droge koekenpan geroosterde, grof gehakte hazelnoten over.
[…] lezen? Op de website van het magazine Down to Earth staat een artikel van Michiel over de […]