Door Covid-19 zal schouder aan schouder demonstreren voorlopig niet kunnen. Maar hoe dan wel? Samen met regisseur Jos de Putter verdiept filmmaker Jan Beddegenoodts zich in de toekomst van protest.
Als filmmaker en activist is Jan Beddegenoodts betrokken bij een internationale scene die raves combineert met protest. De feesten zijn een broedplaats en uitdrukking van sociale en politieke actie. Door Covid gaan die voorlopig niet door. Maar wat kan wel? Met regisseur Jos de Putter verdiept Beddegenoodts zich voor VPRO Tegenlicht in De toekomst van protest. Ze spreken kunstenaar Artur van Balen van het collectief Tools for Action, dat al jaren opblaasbare sculpturen ontwerpt die wereldwijd ingezet worden bij demonstraties. Grote, zilveren kubussen die straten kunnen afsluiten, of objecten die een demo veranderen in een speeltuin, of de politie betrekken bij een onvrijwillig potje volleybal. Beddegenoodts: “Van Balen experimenteert nu met digital swarming, waarbij mensen met grote rode lampen op hun rug op afstand van elkaar in groepen door de stad zwermen.” Ze kunnen los van elkaar bepalen wanneer ze hun lamp aan of uit zetten, maar hebben constant digitaal contact, zodat ze hun gedrag op ieder moment op elkaar kunnen afstemmen. Zo kunnen ze wisselende patronen vormen, of boodschappen. De zwerm beweegt zich op het eerste gezicht onvoorspelbaar en ongrijpbaar. “Normaal ervaar je een demonstratie als iets collectiefs, waarbij je dicht op elkaar gepakt staat. Nu verspreidt de actie zich over een veel groter gebied. Omdat voorbijgangers gewoon kunnen passeren, ontstaat een andere manier van contact. Door dat mobiele en ruimtelijke aspect in combinatie met nieuwe digitale tools kun je zo misschien juist ontregelend te werk gaan. Ik ben heel benieuwd hoe zich dat gaat ontwikkelen.”
Een andere interessante vorm van protest in tijden van Covid zien ze in het Duitse Dannenröder Wald, waar activisten in boomhutten de aanleg van een snelweg proberen tegen te houden. “Je ergens aan vastketenen is enorm old school”, beseft Beddegenoodts. “Maar er is draagvlak, want niemand wil die snelweg daar. De actie heeft de aandacht getrokken: Duitsland moet echt anders gaan nadenken over transport. Er staat 850 kilometer asfalt op de planning en slechts 9 kilometer treinspoor.” Een nieuwe generatie activisten, met mensen van Fridays for Future, Ende Gelände en Extinction Rebellion, wil hier niet alleen protesteren, maar een nieuwe manier van leven in de praktijk brengen. Als je het systeem om je heen wil veranderen, moet je beginnen bij jezelf, vinden ze. Bij de beweging.
Een ander inspirerend voorbeeld is het dorp Notre-Dame-des-Landes, nabij Nantes, waar activisten de bouw van een vliegveld tegenhielden door op de plek van bestemming een leefgemeenschap te beginnen. Zowel deze Franse activisten als de groep in Duitsland kregen te maken met politiegeweld. Beddegenoodts: “In Frankrijk speelt de discussie over een verbod op het filmen van politieoptredens. Tegelijk wil men gezichtsherkenning toepassen bij het filmen van demonstranten. Een zorgelijke ontwikkeling.”
Meer activisme? Bekijk de documentaire Oproerkraaiers van Sunny Bergman op NPOStart.nl.
VPRO Tegenlicht – De toekomst van protest, 10 januari om 22.05 uur op NPO 2.
Geef een reactie