Volwassenen, het is nu aan jullie

Een pandemie, economische crisis, wooncrisis, klimaatcrisis, energiecrisis en torenhoge inflatie. De jongeren krijgen alles tegelijkertijd op hun bordje. Dan is het moeilijk om hoop te houden voor de toekomst. We kunnen niet meer uitgaan van eindeloze economische groei en welvaart, en een diploma is geen garantie meer voor een zorgeloos leven en een zorgeloos pensioen. Het is dan ook niet gek dat jongeren steeds meer de verantwoordelijkheid voelen om actief te worden voor een betere wereld, voor een ander economisch en politiek systeem. Bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties springen maar al te graag in op deze groeiende groep jonge vrijwilligers en toekomstige werknemers. Ze organiseren evenementen, richten een jongerenraad op, stellen jongerenambassadeurs aan of nodigen hen uit voor een speciale jongerenacademie.

Het is begrijpelijk. Jongeren zijn de toekomst. En ze zijn nu eenmaal idealistischer dan de oudere generaties en minder gebonden aan heersende sociale, politieke en financiële normen. Maar langzamerhand zie ik de nadelige effecten van jongerenparticipatie. Naast het feit dat genoeg partijen zich schuldig maken aan youthwashing – jongeren erbij betrekken om hun imago op te vrolijken, legitimiteit te creëren, zonder dat de jongeren échte invloed hebben op het resultaat – zie ik ook dat de jongeren uitgebuit worden. Een steeds grotere groep heeft last van angststoornissen, prestatiedruk, burn-outs en andere klachten.

Linde Nieman — neuropsycholoog en oud-voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging — zei ooit tijdens een training die ik volgde: omdat de missie waarvoor je je inzet zoveel groter is dan jijzelf, is het makkelijker om over je eigen grenzen heen te gaan. Ik zie dat steeds vaker gebeuren. Dat is niet gek: jongeren vragen zich af wie dan die extra stap zet, als ze het zelf niet eens doen. Ze voelen het gewicht van de hele missie op hun schouders. Na elf verschillende jongerenfuncties te hebben bekleed in 8 jaar, kan ik daarover meepraten. Ik had het gevoel dat ik het verschil móést maken. Ik was uitgeput na die periode, helemaal klaar. Met een torenhoge studieschuld en studievertraging als bijvangst. Pas na een periode van rust kan ik me stukje bij beetje weer inzetten voor een betere wereld. Ook omdat ik nu duidelijke grenzen stel om mijn gezondheid te beschermen. Wanneer ik jongeren in de klimaatbeweging spreek, druk ik hun op het hart dat hun gezondheid het allerbelangrijkste is. Het wordt tijd dat de volwassenen aan het werk gaan om een betere wereld creëren, dat die eens de extra stap zetten, zodat de kinderen en jongeren niet meer uitgebuit worden en weer een zorgeloze jeugd kunnen beleven.

Lawrence Cheuk was jarenlang actief als jongere klimaatactivist. Hij was voorzitter van JMA — nu Milieudefensie Jong — en lid van het Europees jongerenbestuur. Hij zet zich in voor een rechtvaardig klimaatbeleid, inclusiviteit en antiracisme.