Genoeg is genoeg

Tussen te veel en te weinig vind je een leven met precies genoeg. Goed voor de aarde en je portemonnee, maar ook voor je gemoed een ware luxe.

Heleen van der Sanden had in 2006 grote plannen. Ze nam het tijdschrift Genoeg van de vorige uitgever over. Een hele klus én een financiële uitdaging, maar met behulp van een tweede hypotheek, idealisme en een netwerk van freelancers zou het lukken. Gelukkig verdiende Van der Sanden bij als grafisch vormgever, totdat haar grootste opdrachtgever er van de ene op de andere dag mee stopte. Weg was het gros van haar inkomsten. Daar zat ze dan, tussen de stapels tijdschriften in haar gehuurde kantoor. “Maar ik ben een rasoptimist,” vertelt ze, “en ik dacht al snel: wat nou als ik het wél red met alleen Genoeg? Kan ik zelf eenvoudiger leven? Ik ben naar huis gegaan en heb mijn partner beleefd aangesproken met het voorstel om het uit te proberen: leven met genoeg.” Zo kwam het dat Van der Sanden haar eigen blad letterlijk ging volgen. Leven met de luxe van genoeg, noemt ze dat. Een flinke uitdaging en een eigenwijs antwoord op een economie die fanatiek aanstuurt op groter, sneller en altijd meer.

Eén jaar

Ze zouden het een jaar volhouden, besloten Van der Sanden en haar partner. “Als je de tijd neemt om na te denken over wat voor jou van waarde is, ontdek je ook dat je geld en tijd besteedt aan zaken die je gemakkelijk kunt missen”, legt ze uit. Zo merkte ze dat ze geen kantoor op afstand nodig had, of een eigen auto om bij dat kantoor te komen. “We vinden het bijvoorbeeld heel leuk om op pad te gaan, maar dat hoeft niet veel geld te kosten. We zijn jaren niet op vakantie geweest, maar hebben genoeg superleuke dingen gedaan. Zo maakten we een lijstje van mensen die we al een tijd niet gezien hadden, en die zijn we in een zomervakantie allemaal gaan opzoeken. Ook vakantiewoningruil is een geweldige mogelijkheid. Een ander jaar gingen we elk weekend op zoek naar mooie wandelplekken waar we nog nooit geweest waren, binnen een half uur reizen van ons huis. Voor ons bleek de werkelijke waarde van vakantie vooral zeeën van tijd hebben om leuke dingen te doen. Daarvoor hadden we geen verre vliegreis nodig of een hotel met uitzicht op zee.” Buiten de deur eten, ook zoiets: “We bleven bourgondisch ingesteld, hoor! Eerder waren we vanwege onze drukke levens geneigd regelmatig even snel ergens te gaan eten of wat af te halen. En daar beleefden we soms niet eens echt veel lol aan. Dus we hebben bedacht: ze komen niet aan ons gezellige samen eten. We nodigen onze vrienden bij ons thuis uit en koken doen we wel zelf.”

Doorgeknipte creditcard

Ze knipten hun creditcards door. Zeker als je aan het eind van de maand wat geld overhoudt, raak je gewend aan een leefstijl die misschien helemaal niet bij je past, denkt Van der Sanden. “Voor je het weet heb je weer iets gekocht dat je niet nodig hebt. En sta je in het rood, met als gevolg: torenhoge rente. Dat geld konden we beter gebruiken.” Van der Sanden kocht een jaar lang geen nieuwe spullen. “Ik had alles al! Aan het begin van ons ‘Genoeg-jaar’ heb ik bijvoorbeeld de badkamerkastjes opgeruimd. Ik had voor meer dan een jaar verzorgingsproducten in huis: shampoo, dagcrème, douchegel… Zoveel spullen hoefde ik helemaal niet. Ik heb toen met mezelf afgesproken dat ik de rest van het jaar zou proberen uit te komen met wat ik had. Het werd een sport, eigenlijk.”

Prioriteiten

Toen het jaar voorbij was, kocht Van der Sanden een nieuwe winterjas. De vorige was versleten. “Het voelde zo goed. Het was echt weer zoals vroeger. Dat je als kind nieuwe schoenen kreeg en dacht dat iedereen ze meteen zou zien. Zo bijzonder was het. Op waarde schatten betekent voor mij dat je daarvoor met liefde de échte prijs betaalt of er wat langer op moet wachten, maar weet: dit is een goede beslissing.” Het is als eten als je echt trek hebt. Dat is uiteindelijk het lekkerst. Van der Sanden en haar partner ontdekten op die manier wat voor hen wél belangrijk is. Dat mag blijven. “Op mijn prioriteitenlijstje staan een voordeelkaart van de NS, een museumjaarkaart en een lidmaatschap bij de bibliotheek bovenaan. Dat zijn mijn gouden pasjes.” Zo kan ze ook zonder auto overal naartoe en blijft ze geïnspireerd zonder iets te hoeven kopen. “O, en een logeerbed”, voegt ze toe. “Ook dat is voor ons belangrijk. Een plek om vrienden te ontvangen.”

Blijven proberen

Leven met genoeg is als een spier die je traint, ontdekten ze. Je wordt minder afhankelijk van wat bedrijven je (bijvoorbeeld met reclames) wijsmaken. “Voor mij is tijd bijvoorbeeld heel belangrijk. Tijd om te genieten van de zon, van mijn kleinkinderen, van de natuur. Wist je dat het bezit van een eigen auto voor de meeste mensen wel 5 dagen per maand extra werken betekent? Ik blijf me afvragen: hoeveel tijd lever ik in en hoe graag wil ik iets hebben? Dat is mijn persoonlijke waardesysteem.” Pas als iemand ergens een getalletje bij zet, kennen we waarde aan iets toe, ziet Van der Sanden. Van dat denkpatroon moeten we af. “Denk alleen al eens aan de waarde van al het werk van mantelzorgers. Dat zijn er in Nederland vier miljoen! Die krijgen geen salaris, maar zijn onmisbaar voor de maatschappij. Zouden die mantelzorgers niet zorgen, dan zouden we als maatschappij meteen failliet gaan aan de extra zorgkosten. Bovendien: vraag mensen wat voor hen écht belangrijk is en ze noemen steevast hun geliefde, kinderen, tijd, natuur, gezondheid. Aan geen van die dingen hangt een prijskaartje.” Leven met de luxe van genoeg is voor Van der Sanden en haar partner al snel heel gewoon geworden. “We hebben niet eens bewust besloten dat we ermee door zouden gaan, zo goed was het bevallen.” Wat leven met genoeg zo’n luxe maakt, is volgens Van der Sanden dat je de balans vindt tussen te veel en te weinig. Je bent voortdurend in beweging. Het is een kwestie van blijven proberen, zonder streng te zijn voor jezelf. “Sta iedere ochtend even stil bij wat voor jou werkelijk van waarde is. Dan ga je vanzelf meer genieten van het leven en de luxe van genoeg. Het verandert je blik op de wereld.”