Is de toekomst van de Aarde verbonden aan de emancipatie van vrouwen? Friends of the Earth in het Verenigd Koninkrijk vond dit zo’n interessante vraag, dat ze er een essaybundel aan wijdde. Overtuigt deze? Recensent Angelina Hammond had er een mening over. “Wie zegt dat vrouwen dan ook daadwerkelijk een andere en positieve koers zullen varen?”
Why Women Will Save The Planet is een boek dat twee hoofdthema’s aanstipt, maar tegelijkertijd ook de onderlinge relatie wil belichten; de relatie tussen gelijke rechten voor vrouwen (of vrouwenemancipatie) en de milieubeweging (redding van onze planeet). In hoeverre kan wereldwijde verbetering van de positie van vrouwen bijdragen aan een beter milieu? Dit klinkt vergezocht, maar via een bundel van interviews en essays worden de mogelijkheden van vrouwenempowerment helder uiteen gezet. In positieve zin voor mens en de planeet.
We weten met z’n allen dat de gezondheid van moeder Aarde (ja, een vrouw!) erbarmelijk is; we kennen de beelden van plastic soep in wateren, grootschalige ontbossing tot en met lucht- en waterverontreiniging door de industrie en het individu. We zijn doordrongen van deze ernstige situatie, maar ergens stokt de reddingshulp voor moeder Aarde. Volgens Why Women Will Save The Planet ligt de doorslaggevende kracht, macht en oplossing bij De Vrouw.
Vrouwenpositie vs situatie Aarde
In het boek laat Friends of the Earth prominente vrouwen (o.a. Vandana Shiva, Caroline Lucas, en Maria Mies) uit de milieu- en vrouwenbeweging, de politiek en het zakenleven, aan het woord. Hun bijdragen passen geheel bij de stelling van het boek: verbetering van de vrouwenpositie zal het milieu verbeteren, sterker nog, de Aarde redden.
Hun verhalen worden ondersteund door specifieke casestudies die gelijkenissen aantonen tussen issues die vrouwen en het milieu betreffen. De sprekers in het boek benadrukken dan ook dat je ‘best of both worlds’ hebt, wanneer je in beiden investeert. Een investering die op beide fronten werkt en zelfs elkaars doelen versterkt.
Voorbeeld: verbetering van de economische positie van vrouwen versterkt de besluitkracht van deze groep en zou volgens Friends of the Earth een veel positievere uitwerking hebben op deze wereld. Ervan uitgaand dat vrouwen (on)bewust eerder geneigd zouden zijn om de leefsituatie en gezondheid van henzelf en anderen te verbeteren. En daarin ligt nu juist de achilleshiel van dit boek.
Kruisbestuiving
De wereldwijde achterstelling van vrouwen biedt uitdagingen om deze in positieve zin te veranderen. Zij zonder stem, zonder macht kunnen dan deelnemen aan het proces om de samenleving te verbeteren. Maar wie zegt dat vrouwen dan ook daadwerkelijk een andere en positieve koers zullen varen? De deplorabele situatie van vrouwen in sommige delen van de wereld hangt, mijn inziens, niet samen met de wereldwijde milieusituatie. Al suggereren sommige delen van het boek dat die correlatie wel degelijk bestaat.
Anderzijds breekt Friends of The Earth een lans voor de vrouwenempowermentbeweging en adviseert het milieubewegingen om zich ook voor ‘de vrouwenzaak’ hard te maken. Of zelfs te integreren in hun strijdplan om de leefomgeving c.q. de wereld te verbeteren. Op die manier zouden vrouwen dan (in)direct bij milieubewegingen betrokken worden. Een kruisbestuiving, die kan leiden tot een sterker en alomtegenwoordiger milieubewustzijn, juist door vrouwen gecreëerd en in stand gehouden.
Het boek is vanuit een idealistisch perspectief geschreven, maar biedt toch praktische en verhelderende inzichten die moeder Aarde en vrouwen wellicht kunnen helpen. Het is ook verfrissend om de visies van topvrouwen met verschillende professies te lezen over issues die elke aardbewoner aangaan. Het lastige aan dit boek is, zoals eerder vermeld: de aanname dat vrouwen moeder Aarde kunnen redden, omdat zij ‘anders’ zijn dan mannen. Feit blijft, dat het op de huidige manier alleen maar erger wordt en dat vrouwen – in meerdere opzichten – een kans moeten krijgen én grijpen.
Eisso Post zegt
Oké, mannen zijn onderdrukkers, potentiële verkrachters, ze houden vrouwen weg bij de politiek en de literaire prijzen, en nu zijn ze ook nog slechter voor het milieu. Voor hetzelfde geld kun je zeggen: mannen redden het milieu. Voor het ontwerpen van steeds betere zonnepanelen, windmolens en alternatieven voor palmolie zit je het beste bij een beetje monomane, contactgestoorde, betavakkennerds en dat zijn vooral mannen. Het ergste is nog dat een stelling als ‘mannen redden het milieu’ vreselijk seksistisch gevonden zou worden en nergens geplaatst wordt, terwijl ‘vrouwen redden het milieu’ velen inspirerend in de oren klinkt. De dubbele moraal op dat gebied wordt steeds stuitender, en niemand die het in de gaten heeft.