Dat zegt Richard Holland, hoofd natuurbescherming bij het WNF, tegen Ronella Bleijenburg.
Zes jaar na de oprichting van de Round Table on Responsible Soy (RTRS) komt de eerste verantwoorde soja op de Europese markt die volgens de criteria van RTRS is geteeld. Verantwoorde soja? Greenwashing, vinden critici. Een verantwoord label op een fout product, omdat de grootschalige teelt van soja in Zuid-Amerika gepaard gaat met problemen als ontbossing, gebruik van bestrijdingsmiddelen, schending van mensenrechten en het verlies van werkgelegenheid of landrechten.
Het Wereld Natuur Fonds (WNF), een van de oprichters van de RTRS, wordt verweten binnen de RTRS zaken te doen met bedrijven die juist hiervoor verantwoordelijk zijn. Bovendien is 70 procent van de soja genetisch gemodificeerd. WNF is tegenstander van genetisch gemodificeerde gewassen. Milieu- en maatschappelijke organisaties in diverse landen hebben het WNF gevraagd uit de RTRS te stappen. Dat doen ze niet.
Waarom niet?
“WNF vindt dat de sojateelt moet verduurzamen. De vernietiging van ecosystemen heeft niet alleen lokaal, maar ook (boven)regionaal en internationaal consequenties. In een poging dit te voorkomen, is WNF met alle partijen (telers, handelaren, kredietverstrekkers, afnemers) rond de tafel gaan zitten. We vinden zeer nadrukkelijk dat bedrijven die onderdeel zijn van een probleem ook onderdeel moeten zijn van de oplossing. Om met zoveel partijen tot afspraken te komen moet je compromissen sluiten. Zelfs als dat betekent dat op sommige punten de zaken minder streng geregeld worden dan je zelf zou willen. Liever veel marktpartijen die langzaam kleine stappen voorwaarts zetten, dan een heel strenge en verantwoorde standaard ontwikkelen waar niemand aan deelneemt en waarmee je geen resultaat boekt.
Nederland is met 9 miljoen ton de grootste soja-importeur na China. Ook dat moet veranderen. We werken ook aan alternatieven voor en vermindering van de vraag naar soja in Nederland. Wij pakken de problematiek én nationaal én internationaal aan. De ene organisatie doet het zus, wij doen het zo.”
Er wordt stevige kritiek geuit op de RTRS. Er zouden geen harde doelstellingen zijn het pesticidengebruik te verminderen en nog steeds vindt er veel ontbossing plaats.
“De RTRS bestaat pas zes jaar, dus die ontbossing kan niet nu al zijn veranderd. Bovendien zien wij de RTRS niet als het middel tegen ontbossing. Ook moeten we lokale overheden helpen bij het maken van goede wetten en landbouwplannen. De RTRS is niet volmaakt en nee, we zijn er nog lang niet, maar er worden stappen in de goede richting gezet. Er zijn altijd partijen die wat er ligt aan afspraken niet genoeg vinden. Dat mag. Het is ook een schandaal dat er in de 21e eeuw pesticiden overmatig worden gebruikt. Maar dat geldt voor de gehele internationale landbouw, niet alleen sojateelt. Er zijn door de RTRS inmiddels al veel pesticiden verboden en de komende jaren worden er nog meer geschrapt. Bedenk dat wij als WNF niet hét RTRS zijn, of bepalend kunnen zijn in de besluitvorming. Wij zijn slechts één van de 160 deelnemers. Weliswaar een heel kritische, maar het is en blijft een kwestie van een lange adem.”
Zijn er momenten geweest dat het WNF overwoog uit de RTRS te stappen?
“In twee gevallen. Er moest op zijn minst een duidelijke ketensegregatie komen van niet- en wel gemodificeerde soja, zodat de consument en het bedrijfsleven de mogelijkheid hebben te kiezen. Dat was een breekpunt. Daarnaast waren de criteria voor ontbossing in eerste instantie veel te zwak. Die zijn aangescherpt. Was dat niet gebeurd dan waren we er uitgestapt. Wat ons betreft zijn de afspraken die er nu liggen minimumeisen. We blijven werken aan aanscherping. Het is work in progress.”
Critici noemen ‘verantwoorde soja’ een misleidende term, greenwashing. Verantwoorde soja bestaat toch gewoon niet?
“Het is een lastige kwestie. Er heeft binnen de RTRS een discussie plaatsgevonden of het verantwoorde of duurzame soja zou moeten heten. Duurzame soja bestaat niet. Dus wij zijn allang blij dat het niet die naam heeft gekregen. Maar laten we niet eindeloos op terminologie discussiëren. We kunnen en willen sojateelt niet verbieden. Enerzijds omdat er honderden mensen voor hun inkomen van afhankelijk zijn, maar ook omdat alternatieven, zoals lokaal geteelde gewassen in geval van grootschalige teelt ook te kampen krijgen met issues op het gebied van duurzaamheid. Laten we naar het totaalplaatje kijken. Er zijn verbeterstappen gemaakt.”
Feit blijft dat WNF tegen genetisch gemodificeerde gewassen is, maar wel zijn naam verbindt aan verantwoorde soja.
“Wij zijn geen voorstander van genetisch gemodificeerde gewassen. Dat blijven we. Maar 70 procent van de soja is al genetisch gemodificeerd. Als wij geen zaken willen doen met die industrie en als wij ons nu zouden terugtrekken, dan kunnen we een groot deel van de ontbossing helemaal niet stoppen. Wil je het probleem echt aanpakken, dan moet je een manier vinden om de hele industrie te bereiken. Wij denken dat de RTRS daar een middel voor is.”
Hoe reageert jullie achterban?
“We krijgen vragen en leggen onze standpunten uit. We merken dat mensen intelligent genoeg zijn om te snappen dat WNF binnen de RTRS niet altijd zijn zin krijgt en compromissen moet sluiten om op de lange termijn meer voor de natuur te kunnen betekenen. Liever een deel van je wensen gerealiseerd door een compromis te sluiten, dan vasthouden aan al onze principes en niets voor elkaar krijgen. Bovendien: kritiek houdt ons scherp.”
Geef een reactie