In iedere Down to Earth recenseert Thomas van der Slobbe een boek voor natuurliefhebbers. Deze keer: Wat bomen ons vertellen: een geschiedenis van de wereld in jaarringen, door Valerie Trouet.
Valerie Trouet is één van de wetenschappers die ons inzicht geven in de klimaatverandering, die berekenen hoe de regenval zich zal ontwikkelen, de intensiteit van stormen, van hittegolven en droogten wereldwijd. Alles tot op de halve graad nauwkeurig, voor het oog van de wereld.
Sommige collega’s turen in het ijs, anderen meten in de diepten van de oceanen, stoeien met computers of bestuderen de hogere luchtlagen en het smelten van de permafrost. Trouet richt zich op bomen.
“Ik ben een dendroklimatoloog: aan de hand van jaarringen bestudeer ik het klimaat uit het verleden en de invloed ervan op ecosystemen en samenlevingen.”
Met veel enthousiasme reist ze de wereld over, van boom naar boom, op zoek naar steeds weer nieuwe feiten. Met een lange, stalen handboor waarmee ze smalle strookjes hout uit stammen haalt.
“Levende bomen uitboren kan fysiek zwaar zijn,” vertelt ze. “De fysieke inspanning van het uitboren wordt echter onmiddellijk beloond als je de houtkern uit de boom hebt gehaald. Tenzij je boor blijft vaststeken of je toevallig een boom treft die rot is vanbinnen, haal je een boorkern uit de boom waarop je onmiddellijk de ringen kunt zien. De wetenschap dat je van deze ringen honderden of duizenden datapunten kunt maken die je voor je onderzoek zult gebruiken, is enorm stimulerend; en dat allemaal zonder de boom te kwetsen.”
Aan de hand van de jaarringpatronen in levende en dode bomen, in historische gebouwen en archeologisch hout en zelfs in houtskool en subfossiel hout brengt ze de geschiedenis tot leven.
Ze vindt sporen van een instabiel klimaat zo’n 1500 jaar geleden rond de val van Rome, van extreme droogtes in Zuidoost-Azië in de 14e eeuw, van een opvallende afname van bouwactiviteiten ten tijde van de Zwarte Pest, van een piek in het verbranden van akkers door de inheemse bevolking van Californië in 1776, van variaties in de hoeveelheid zonnevlammen door de eeuwen heen … en meer en meer. Ze gaat maar door.
“Verschillende bomen vertellen verschillende verhalen”, zegt ze, en zij vertelt ze allemaal.
Haar boek won de Jan Wolkers Prijs voor het beste natuurboek van dit jaar. En terecht!
Wat bomen ons vertellen schetst een kleurrijk, warm beeld van wat er allemaal komt kijken bij het onderzoek naar de puzzel die klimaat genoemd wordt.
Ons beleid hangt ervan af.
Onze toekomst staat op het spel.
Valerie Trouet: Wat bomen ons vertellen: een geschiedenis van de wereld in jaarringen
Uitgeverij Lannoo, 2020; 288 bladzijden, € 22,99
ISBN 9789401466752
Recente reacties