Menig binnenmuur ondergaat weleens een transformatie. Een likje verf, een nieuw behangetje, tegels, kurk of zelfs mos! Groener dan dat laatste wordt het niet. Toch? Down to Earth is benieuwd en wandelt door de wereld van de wandbekleding.
Muurverf
Oplosmiddelen, microplastics, conserveermiddelen: volgens Milieu Centraal is geen enkele verf écht milieuvriendelijk. Maar wist je dat je ook zelf muurverf kunt maken? Van krijt, klei, bloem en natuurlijke pigmenten bijvoorbeeld.
Voordelen
Biologisch afbreekbaar. De restjes zijn te gebruiken voor knutselwerken of baksels. En je verft zonder vieze luchtjes op te snuiven.
Nadelen
Weinigen zijn je voorgegaan: de kans op mislukking (en verspilling van materialen) is wellicht groter dan met gewone verf. Er zijn verschillende muurverfrecepten te vinden op internet. Sommigen daarvan bevatten zuivel: een no-go voor iedere diehard klimaatactivist.
Impact
In verf zit kleurstof, veelal met titaniumdioxide dat gewonnen wordt uit ilmeniet-erts. Ilmeniet-mijnen vervuilen bodem, lucht en landschap en zijn een gevaar voor de biodiversiteit. Bovendien kost de winning veel energie. In tegenstelling tot synthetische kleurstoffen worden natuurlijke pigmenten niet gemaakt van aardolie, maar ook in sommige natuurlijke pigmenten is titaniumdioxide te vinden. Opletten dus als je een kleur uitzoekt.
Behang
De geschiedenis van behang gaat een paar eeuwen terug. Vroeger werd deze vorm van wandbekleding altijd van papier gemaakt, nu zit er regelmatig een kunststof toplaag over het nieuwste motiefje op je muur.
Voordelen
Behang, mits van puur papier gemaakt,is overschilderbaar en komt van een hernieuwbare bron. Een rolletje behangpapier is redelijk goed tweedehands verkrijgbaar.
Nadelen
Veel behangsoorten bevatten PVC. Behang is niet recyclebaar.
Impact
Volgens Milieu Centraal is behang van gerecycled papier of papier dat is gemaakt van hout uit verantwoord beheerde bossen het meest duurzaam. Ook bestaat er behang van afgedankte spijkerbroeken! Wil je wel het gevoel van behang, maar er geen boom voor opofferen? Dan kun je ook een patroon op je muur stempelen of ’m beplakken met plaatjes of posters en zelfgemaakte lijm van bloem, suiker en water.
Tegels
Zand en klei, al dan niet meteen laagje glazuur: honderden jaren lang waren tegels dé manier om wanden en muren te verfraaien. Totdat behangpapier de tegel van de troon stootte. Toch heeft nog steeds bijna elk huis wel een tegelmuurtje.
Voordelen
Tegels gaan lang mee en zijn opnieuw te gebruiken. Met kapotte tegels kun je mozaïeken.
Nadelen
Wie mozaïek een overgewaardeerde hobby vindt, heeft niks aan kapotte tegels. Tegels bakken kost veel energie en levert relatief veel mislukte exemplaren op.
Impact
Klei lijkt oneindig voorradig, maar wordt ook voor eindeloos veel producten gebruikt. Als het op een onverantwoorde manier gewonnen wordt – voor zand geldt hetzelfde – brengt dat veel schade toe aan het ecosysteem van de rivier in kwestie en neemt de kans op overstromingen toe. In Nederland wordt bij het winnen van klei rekening gehouden met de natuurlijke bodemgesteldheid van de rivierbedding en samengewerkt met natuurorganisaties om nieuwe natuur te ontwikkelen.
Kurk
Kurk kan niet alleen prima op de vloer, maar ook aan de wand. Het materiaal komt van de kurkeik die groeit in Zuid- Europa en Noord-Afrika. De grootste kurkproducent van de wereld is Portugal.
Voordelen
Kurk is vochtbestendig, brandwerend, geluiddempend en isolerend. Het materiaal is biologisch afbreekbaar en leent zich goed voor recycling. Bij de oogst worden kurkeiken gepeld en niet gekapt: de kurklaag groeit erna weer aan.
Nadelen
Kan door de zon verkleuren en verdrogen. Heeft lijm nodig: nooit een fijn goedje.
Impact
Kurkeikbossen ofwel montados zijn een walhalla voor allerlei soorten dieren en planten, zoals de lynx en de zwarte ooievaar. Kurkeiken kunnen goed tegen bosbranden en gaan woestijnvorming tegen. Montados zijn opgenomen in het Natura 2000-netwerk dat bescherming biedt aan de Europese biodiversiteit. Toch zijn er, en worden er nog steeds, kurkeiken gekapt om plaats te maken voor – zeer brandbare en waterslurpende – eucalyptusbomen die geplant worden voor de papierproductie.
Mos
Groener dan dat wordt het niet. Toch? Helaas is het mos waarvan moswanden gemaakt worden al overleden. Blij worden van een dooie mos, eh mus, noemen we dat. Er zijn inmiddels wel alternatieven: bij de Dutch Design Week (p. 30) zijn levende mostegeltjes te zien.
Voordelen
Dood mos trekt geen beestjes aan en heeft geen verzorging nodig. Een mosmuur is makkelijk zelf te maken.
Nadelen
Levend mos zuivert de lucht, maar ja.
Impact
De mossen en korstmossen die gebruikt worden voor het maken van moswanden (én kerststukjes) komen voornamelijk uit natuurgebieden in Scandinavië waar ze gecontroleerd geoogst worden. Gemummificeerd mos heeft verschillende behandelingen ondergaan, zoals het toevoegen van natuurlijke pigmenten en biopolymeren. Hemelbestormend groen, zo’n mosmuur? Dat dus mosschien niet.
Recente reacties