Een goed klimaatbeleid is zo makkelijk nog niet. Het effect van je gedrag op het klimaat treedt vaak pas jaren later op, waardoor je voorlopig helemaal niet ziet waarvoor je – om een voorbeeld te noemen – een keer niet met het vliegtuig op vakantie gaat.
En, alsof dat nog niet lastig genoeg is: het klimaatprobleem is zo groot en wereldomvattend dat het statistisch helemaal niets uitmaakt wat je als individu doet of laat. Daar ben je veel te klein, te onbelangrijk voor.
Het helpt pas als we het samen doen. Als iedereen een steentje bijdraagt.
En daarmee stuiten we op één van de grote hobbels op ons pad naar een duurzame wereld: The tragedy of the commons.
Deze ‘tragiek van de gemeenschappelijke gronden’ komt voort uit het feit dat (bijna) iedereen zich vooral door eigenbelang laat leiden, zonder zich veel aan te trekken van het gemeenschappelijk belang. Waardoor het vaak wel heel erg makkelijk is je troep ergens te dumpen. Of met goed gedrag te wachten, tot de ander eerst iets doet. Waardoor mensen zonder regelgeving (en handhaving) al snel een zootje van hun leefomgeving maken. Omdat mensen – diep van binnen – simpelweg niet deugen.
Dat biedt weinig hoop.
Of klopt het niet?
Vergis ik me?
‘Dat mensen van nature egoïstisch, paniekerig en agressief zijn, is een hardnekkige mythe’, schrijft Rutger Bregman in zijn nieuwste boek. ‘De meeste mensen deugen.’
Hij heeft hierover nagedacht en grondig uitgezocht hoe het toch komt dat we zo vaak uitgaan van het slechte in de mens. Hij laat zien wie er belang bij hebben dat we mensen zien als egoïsten (met de beschaving als dun laagje daaromheen, dat bij het minste of geringste barst).
En hij ontmantelt – steen voor steen – de basis waarop dit beeld berust.
‘Uiteindelijk zijn er maar weinig ideeën die de wereld zo sterk beïnvloeden als ons mensbeeld. Wat we aannemen van elkaar, is wat we oproepen. Als we het hebben over de grootste uitdagingen van onze tijd – van de opwarming van de aarde tot ons tanende vertrouwen in elkaar – dan denk ik dat het antwoord begint bij een ander mensbeeld.’
Een beeld van mensen die in de praktijk best veel voor elkaar overhebben, voor buren, vrienden, voor ‘anderen’ en het klimaat. Een beeld van vriendelijkheid, kameraadschap en welwillendheid.
Hij neemt ons mee naar alle hoeken van de wereld – zoekend, kijkend – en schetst een hoopvol, krachtig perspectief.
Petje af, voor Rutger Bregman.
Thomas van Slobbe
De meeste mensen deugen, Rutger Bregman.
De Correspondent, 2019.
ISBN 9789082942187. 528 pagina’s. Prijs € 25,00
Recente reacties