Fotograaf in actie: Mona van den Berg

Mona van den Berg werkt al 20 jaar als fotograaf. Haar projecten gaan over onderwerpen als vluchtelingen, schoonheidsidealen en mensenrechten.

“Ik weet dat mijn activistische aanpak als fotograaf een beetje schuurt met de journalistieke waarden. Maar ik kan mijn werk en mijn activisme niet los van elkaar zien. Als fotograaf laat je altijd je visie doorschemeren door te kiezen wat je fotografeert en hoe je dat in beeld brengt.”

Koloniaal probleem

“Voor mijn werk ben ik in veel landen geweest waar de effecten van klimaatverandering duidelijk te zien zijn. Zo was ik voor Greenpeace op Bonaire om de wateroverlast aldaar te fotograferen. Straten stonden blank, mensen stonden tot aan hun heupen in het water. En Bonaire, dat hoort bij Nederland hè? Maar we hebben het er niet over. Het is ver weg, wat maakt het ons uit, we merken er hier toch niks van. Het kapitalistische systeem maakt dat we er gewoon lekker op los blijven leven en consumeren. Voor mij is klimaatverandering daarom een koloniaal probleem. De landen met de minste uitstoot merken het eerste de gevolgen van onze westerse levensstijl.”

Het menselijke

“Ik breng niet alleen de ellende in beeld, maar juist ook het verzet en de mensen die aan oplossingen werken. Ik fotografeer hen op zo’n manier dat je je als kijker met hen kunt identificeren. Dat je denkt: dat had ik ook kunnen zijn. Dat is mijn kracht als fotograaf, denk ik, dat ik die emotie kan oproepen. Het menselijke kan laten zien.”

Systeemverandering

“Om dit soort verhalen te kunnen maken, moet ik wel vaak met het vliegtuig reizen. Dat voelt voor mij heel dubbel. Iedere keer denk ik er goed over na of mijn reis wel noodzakelijk is. Dan maak ik een lijstje van voors en tegens. Op vakantie ga ik sowieso zelden met het vliegtuig. Ik eet veganistisch en koop vrijwel nooit nieuwe dingen. Zo compenseer ik het weer een beetje. Voordat ik fotograaf werd, werkte ik als asieladvocaat. Het kantoorleven beviel mij niet, maar ik wilde wel aandacht voor vluchtelingen blijven vragen. Op individueel niveau kon ik als advocaat misschien meer voor iemand bereiken, maar op systeemniveau hoop ik dat ik nu meer bereik als fotograaf.”