De boktor en de veldmuis hebben er een fan bij

Eindelijk is er dan een stikstofplan. Niet dat er iets zinnigs in staat, of dat die keuzes worden gemaakt die zo hard nodig zijn. Daar zorgt de BBB wel voor. Laten we vooral niet echt werk maken van inkrimping van de veestapel, ook al heeft die veel grotere gevolgen dan bossen dor en doods als brandhout. De bio-industrie is ook verantwoordelijk voor de enorme uitstoot van broeikasgassen zoals methaan en lachgas – veel schadelijker nog dan CO2 , de verzuring van ons grondwater, bodemuitputting, mestoverschotten en kap van regenwoud voor de productie van veevoer. Dan is er nog de intensieve landbouw en bloementeelt die gebruik maakt van bergen kunstmest en dodelijke pesticiden die insecten zoemend ten onder laten gaan. Maar wie maakt zich druk om een levenloze bodem zonder wormen en pissebedden?

Weinigen, zo blijkt uit onderzoek van Naturalis naar de staat van biodiversiteit in Nederland. Volgens het onderzoeksinstituut gaat het ronduit ‘beroerd’ met veel plant- en diersoorten. Niet voor het eerst zijn we binnen Europa koploper in datgene waarin je dat precies niet moet willen zijn. De Nederlandse lucht, bodem en grondwater zijn het meest vervuild én het is, opnieuw, bijzonder slecht gesteld met onze flora en fauna.

De aanwezigheid van dieren in Nederland lijkt eerder een probleem

Er zijn stapels onderzoeken waarin te lezen valt hoe slecht het met onze natuur gaat. Toch is het onderzoek van Naturalis uniek. Nooit eerder werden er zoveel verschillende data over onze natuur aan elkaar gekoppeld. Dat bleek bij bepaalde dier- en plantensoorten nog best lastig. Er zijn vogelspotters te over die des- gevraagd graag vogels tellen. En ook vlinders worden met liefde door ouders en kinderen in de achtertuin geteld. Het zou andere diersoorten, vooral insecten, volgens de onderzoekers aan een ‘fanclub’ ontbreken. Daardoor weten we niet eens hoeveel boktorren en mieren er eigenlijk nog rondkruipen. Nu moet ik er ook niet aan denken om oorwurmen of duizendpoten te gaan tellen (waarbij er op mijn balkon in Amsterdam-Noord helemaal niets te tellen valt), maar het roept wel vragen op. De kans dat die spaarzame huismus of schaarse kievit een elastiekje en géén worm aan de piepende kleintjes voert, lijkt zo wel heel groot. Zij herkennen het verschil tussen een worm en elastiek niet, en daarbij: hoeveel wormen zijn er eigenlijk nog?

Dat weten we dus niet, want niemand die ze telt. Er zijn ook diersoorten waar het beter mee gaat, vertelden de onderzoekers. Als vanzelfsprekend ging daar in vrijwel alle media de meeste aandacht naar uit. Juist de otter, bever, zeearend en das werden aangehaald. Maar de groeiende aanwezigheid van bepaalde dieren wordt zelden als een echt positieve ontwikkeling geduid. De aanwezigheid van dieren in Nederland, hoe weinig en spaarzaam ook, lijkt eerder een probleem. Laat ik over de wolf maar niet eens beginnen. Maar ook over de das of bever klinkt de berichtgeving weinig enthousiast. Ze zouden burchten bouwen onder het spoor of dammen en dijken ondermijnen, en dat levert ongemak op. Of wellicht nog erger: het kost veel geld. Dat hebben we voor de natuur schijnbaar niet over.

Tal van dieren die essentieel zijn voor de voedselketen en het ecosysteem, zoals bromvliegen en micro-algen, verwaarlozen we dus. Ook praten we nauwelijks over al die diersoorten die, mede door de bio-industrie en intensieve landbouw, op de rode lijst staan: de grutto, de veldmuis en zelfs het konijn. In plaats daarvan gaat het over die spaarzame diersoorten die zich nog wel een beetje laten zien en horen. Daar kunnen we in ons dichtbestrate, platgeasfalteerde en omgeploegde landje blijkbaar niet tegen.

Ondertussen was ik bij lezing van het onderzoek vooral verbijsterd over hoe weinig zoogdieren, vogelsoorten en insectensoorten Nederland eigenlijk heeft. Ons land kent maar 21 typen amfibieën, 204 vogelsoorten, 77 variaties aan zoogdieren, 9 typen reptielen, 180 vissoorten en 20 duizend insecten. Hoe klein of groot en hoe mooi of lelijk ook, ik geloof dat ik op slag fan ben van allemaal.