Waterapartheid

Water is leven. Lekker om in te duiken op een hete zomerdag. Of met ijsblokjes om de dorst mee te lessen. We bestaan grotendeels uit water en zijn ervan afhankelijk. Daarom is het schokkend te beseffen dat rivieren, grondwater en drinkwater in Nederland stikstof en pfas bevatten. Dat is schadelijk en schandelijk. Het enige goede nieuws is dat er duurzame maatregelen denkbaar zijn, om vervuiling te verminderen en circulaire oplossingen te ontwerpen.

Ook buiten Nederland betekent water leven. En dat gaat niet over een zomerduik of een circulair bedrijfsmodel, maar over leven en dood. Dat weten Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever ook. Ze slopen waterputten en -leidingen. Dat is een manier om oorspronkelijke Palestijnse bewoners te verdrijven van hun land. Het Israëlische regime kent deze tactiek eveneens. Zo beperkt het Israëlische waterbedrijf Mekorot de watertoevoer. Ook wordt water als oorlogswapen ingezet, als bredere strategie om de Palestijnse bevolking in Gaza de toegang tot leven af te snijden (net als via gebrek aan voedsel, elektriciteit en zorg). Israëlische kolonisten hebben geen gebrek aan deze basisfaciliteiten. De ongelijke toegang tot water(bronnen), door beleid ondersteund, wordt ook wel waterapartheid genoemd. Dat is illegaal, maar Israël staat schijnbaar buiten het internationaal recht.

Huidige en toekomstige generaties

Watervervuiling in Nederland en waterapartheid in Palestina. Het lijken verschillende zaken. Maar allebei gaan in de kern over duurzaamheid. De bekende Brundtland-definitie (zoals ontwikkeld door de Wereldcommissie voor Milieu en Ontwikkeling van de VN in 1987 – red.) van duurzame ontwikkeling luidt immers: “Een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder daarbij de behoeften van de toekomstige generaties in gevaar te brengen.” In Nederland hebben we een schone economie en overheidsbeleid nodig waardoor de huidige en toekomstige generaties kunnen leven zonder schadelijke stoffen in hun water en lichamen.

Voor duurzaam Nederland is Palestina een morele lakmoesproef

Maar duurzaamheid geldt zo mogelijk nog meer voor water­ apartheid. Want Israël past een strategie van waterapartheid en uithongering niet alleen toe op onschuldige volwassen mannen. Zwangere vrouwen en kinderen zijn ook slachtoffer. ­Daarmee worden de huidige en toekomstige generaties ­Palestijnen letterlijk in levensgevaar gebracht. Israël heeft de ­racistische politiek van het laten sterven tot wetenschap gemaakt.

Eerder liet de klimaatheldin Greta Thunberg zien dat strijden voor klimaatrechtvaardigheid ook een strijd is tegen neo­kolonialisme. Dat betekent dus ook: je uitspreken tegen Israëls genocidaal geweld en solidair zijn met de Palestijnse zaak. Wie dat niet ziet, gaat uit van een soort groen nationalisme: ­milieubewustzijn dat stopt bij de landsgrens. Maar niet alleen het ‘activistische’ idee van klimaatrechtvaardigheid gaat over het beschermen van Palestijnse levens, zelfs het ‘saaie’ begrip van duurzaamheid gaat erover. Maar dan moeten we wel in de spiegel kijken en de vraag stellen, voor wiens duurzaamheid strijd ik? Wiens zomerduik? Wiens drinkwater en wiens leven vind ik belangrijk?

Moreel consistent

Drinkwater in Nederland verbindt ons de gebrekkige watertoevoer in Palestina. Met elke slok. Iedereen die zich direct of indirect met duurzaamheid bezighoudt, kan niet om Palestina heen. Of je nu een duurzame professional, ondernemer, adviseur of beleidsmedewerker bent. Als je al 1 procent om duurzaamheid geeft, móét je je verhouden tot de oorzaken van het Palestijnse lijden. En als we moreel consistent zijn, moeten we ons zowel inzetten voor beter waterkwaliteit in Nederland als strijden tegen waterapartheid in Palestina.

Want wie geeft om de Nederlandse Veluwe, schone rivieren en klimaatrechtvaardigheid, moet zich ook bekommeren­ om Palestijnse strijd. Voor duurzaam Nederland is Palestina ondertussen dé morele lakmoesproef. Het is bovendien een ­oefening in diepe zelfreflectie en dekolonisatie van onze groene bedoelingen. Want strijden voor een schone en drinkbare wereld blijft een groen-wit privilege als het niet samenvalt met uitdrukkelijke solidariteit met Palestijnse levens.