De desastreuze gevolgen van de gaswinning maakt van gewone Groningers activisten. Fotografe Annet Eveleens portretteerde markante Groningers die zich verzetten tegen gaswinning, met activistisch breiwerk als rode draad.
Annet Eveleens, fotografe, was betrokken bij het project Breien voor Groningen en begon in het kader van het thema Rottum Gas(t)vrij een fotoproject. Anneke Moreel van de Groninger Bodembeweging vroeg haar namelijk foto’s te maken van het kleinste huisje van Groningen. Dat huisje zou worden ingepakt in kleurrijk breiwerk om aandacht te vragen voor gasvrij wonen. Eveleens fotografeerde de breicafés, waar het idee ontstond om portretfoto’s te maken van actievoerders met breiwerk. De foto’s zullen te zien zijn op de expositie Geraakte Groningers. “Activisten zijn hier geen mensen die dat als beroep doen of daarvoor kiezen,” zegt Eveleens. “Het zijn gewoon mensen die niet anders kunnen, omdat ze dankzij de aardbevingen in de problemen zijn gekomen of geraakt zijn door de impact ervan op de levens van bewoners in de regio.”
Eveleens, zelf Groningse, is een van hen. “Ik woon zelf in een boerderij met scheuren, dus ik heb er ook last van, net als iedereen. Er zijn zo’n honderd boerderijen hier die weg zijn of weg moeten, dat is niet niks. Bij ons thuis valt het nog mee, maar onderhand begin ik ook te zien dat als er echt een flinke aardbeving plaatsvindt, dat ik niet weet wat er met ons huis zou kunnen gebeuren.” En als je weg zou willen, kun je het ook niet zomaar verkopen, gaat Eveleens verder. “Gelukkig willen we hier helemaal niet weg.” De mensen die ze sprak, zitten echter soms al diep in de ellende. “Dan vallen de schellen je van de ogen.” De portretten laten mensen zien op locaties die met de aardbevingen te maken hebben. Het breiwerk, dat weer door anderen gemaakt is, verbindt hen.
“Bij mensen die ik wilde fotograferen, was geen enkele weerstand tegen het idee dat zij als activisten werden geportretteerd. Alleen de voormalige Commissaris van de Koning, Max van den Berg, wilde van tevoren weten wat we precies in gedachten hadden, maar hij stemde er ook mee in. Ik heb hem gefotografeerd met een prachtige gebreide lap van wel zeven vierkante meter over zijn schouders. Hij staat voor Plaats Melkema, een horecagelegenheid, echt een historische plek met veel verhalen. Dat is nu gesloten, want het is er niet veilig meer.”
“Het echtpaar met de bouwhelmen is Jan en Liefke Munnike. Die bouwhelmen zijn geen grapje voor de foto. Die moeten ze verplicht dragen als ze op hun eigen terrein rondlopen, voor de veiligheid. Ze slapen ergens in Appingedam en overdag komen ze terug, want het werk op de boerderij gaat gewoon door. Zij gaan overal naartoe, debatten, acties, om hun verhaal te vertellen. Ze zijn ze heel behulpzaam voor anderen ook.”
“Het gezin dat om de tafel zit is van Annemarie Heite, over wie de film van De Stille Beving is gemaakt. Zij zitten daar voor hun tijdelijke huis op het terras, met uitkijk op een lege plek. Dat is waar hun boerderij heeft gestaan.”
“De foto van John Lanting van Schokkend Groningen was een belevenis om te maken. Lanting is een actievoerder die veel in het nieuws is geweest, hij is wel wat gewend. Hij wilde op het paard van wijlen Dirk Braam op de foto, die echt slachtoffer is geworden van de bevingen. Dirk Braam had een Gronings paard, waar na zijn dood een nieuwe plek voor gevonden moest worden. Lanting heeft dat paard toen op de stoep van de NAM gezet. Helaas was dat paard niet fit genoeg voor de foto, dus vond hij een ander Gronings paard en dat brachten we naar de gaslocatie waar de foto gemaakt moest worden. Jan en Liefke Munnike kwamen er ineens ook aan met koffie, geweldig! Lanting had nog nooit op een paard gezeten, en toen het dier uit de trailer kwam was het behoorlijk verward. Pi van Weert, ook van Schokkend Groningen, moest het paard wel blijven vasthouden. De vlag die hij in zijn hand had, zetten we maar in de grond. Door de harde wind waaide die om. Precies op dat moment maakte ik deze foto. Ik vind het mooi dat je er vanalles in kunt lezen: Groningen gaat ten onder of rijst juist op.”
John Lanting en Pi van Weert met een Gronings paard op een gaslocatie. Beeld: Annet EveleensDeze en nog vele andere foto’s zijn te zien in de tentoonstelling Geraakte Groningers, van 1 april tot 25 juni in het kerkje van Rottum. Er wordt nog steeds doorgebreid in breicafés, vind ze op: bit.ly/ikbreimee. Van het kleinste huisje is een replica gemaakt, van 2 meter bij 2 meter 40, inclusief breiwerk. Dat komt in het Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum te staan en gaat met de fototentoonstelling het hele land door.
ben Eijkelkamp zegt
Wij kregen in 1988 een 380.000K.V. lijn over een puntje van de rietenkap van ons woonhuis. Volgens minister kamp zou iedereen die een lijn over het huis had lopen uitgekocht of verplaatst zou worden indien men dat zou willen. Na enige weken bleek dat er dan zoveel voor in aanmerking kwamen dat er al snel een berichtje het land in ging dat het veel te duur zou worden en door hem gezegd werd ,als je door het dakraam kijkt en de draad er overheen zag lopen ,dat je dan in aanmerking zou kunnen komen Mooi niet dus! dus beloven ja na komen nee.