Down To Earth Magazine

Milieu | Mensen | Meningen

Logo Down To Earth

Zoek op de site

  • Home
  • Onderwerpen
    • Uitgelicht
    • Energie & klimaat
    • Landbouw & voedsel
    • Mobiliteit
    • Bossen
    • Economie
    • Mensenrechten
  • Rubrieken
    • Interview
    • De Activist
    • Opinie
    • Boeken en films
    • Consument
    • Recept
    • Columns
  • Magazines
  • Nieuwsbrief
  • Over ons
Home > Artikel > Afstemmen op de natuur

Afstemmen op de natuur

Darko Lagunas | 23 oktober 2019 | Reageer

Duurzaamheid is door moderne samenlevingen uitgevonden als oplossing voor toekomstige generaties. Ook inheemse groepen worden erin meegetrokken. Met welke gevolgen? Darko Lagunas ging op onderzoek in Ecuador, Bolivia en Chili.

 

Diep in de Ecuadoriaanse Amazone leven verschillende inheemse groepen, zoals de Achuar. De gemeenschap die ik bezocht is relatief weinig beïnvloed door de moderne wereld. Een van de ouderen, Dario, vertelt wat de natuur voor hem betekent. “De natuur is genereus. Het is belangrijk dat we haar goed verzorgen en beschermen. Als de grond vervuild raakt, zal ze ons niet voeden zoals nu.”

Bij de Achuar gelden andere waarheden dan in de moderniteit. De natuur is geen object dat buiten jezelf staat, maar doordringt het dagelijks leven. Angel Medina, inheems Quechua politicus in Ecuador, licht toe. “In het Westen wordt over de natuur gesproken als ‘hulpbron’. Net als ‘duurzaamheid’ klinkt dat voor mij als iets buitenaards. Hoe kun je spreken over de natuur alsof die tot jouw beschikking staat? Ik adem dankzij de natuur, ik eet dankzij de natuur. Ik ben wie ik ben dankzij de natuur.”

De exotische ‘ander’


In het moderne, antropocentrische wereldbeeld staat de mens in het middelpunt. De natuur wordt gezien als object, een hulpmiddel voor menselijke ontwikkeling. Zo ontstaat een tegenstelling tussen de mensheid en de natuur, met daartussen een zelf gecreëerde kloof om jou als mens en de andere wezens ‘daarginds’ van elkaar gescheiden te houden.

Ook binnen inheemse groepen zijn mensen die hun lege bierflesjes uit een rijdende auto gooien

De leefwijzen van inheemse groepen daarentegen, worden vaak in verband gebracht met een harmonieuze relatie met de natuur. Natuurlijk geldt dat niet overal; ook binnen inheemse groepen zijn mensen die hun lege bierflesjes uit een rijdende auto gooien. “Er zijn gemeenschappen die kapitalistischer zijn dan Donald Trump”, vertelde een van mijn gesprekspartners. Het afschilderen van inheemse groepen als ‘een met de natuur’ is bovendien geen onschuldige daad. Met het exotische beeld van de inheemse mens als ‘anders’ en ‘ongeciviliseerd’, wordt ook hij tot object aan de andere kant van de zojuist beschreven kloof gemaakt.

Wel leven nog veel inheemse groepen op basis van wederkerigheid met de natuur. Zo laten ook cijfers zien. Terwijl inheemse groepen maar 5 procent van de wereldbevolking vormen, bewonen zij iets meer dan 20 procent van de Aarde. In dat deel van de wereld bevindt zich bijna 80 procent van de resterende biodiversiteit.

Moderne duurzaamheid

Inmiddels groeit in het Westen de consensus dat moderne economische groei ten koste gaat van de Aarde. Duurzame ontwikkelingen nemen echter geen afscheid van de kloof tussen mens en natuur; de natuur wordt nog steeds geëxploiteerd, maar nu ten behoeve van duurzame ontwikkeling. Neem elektrische auto’s: ook die hebben lithium nodig.

Met de globalisering verspreidt de moderne visie op duurzaamheid zich over de hele wereld, óók met duurzame projecten. Neem de creatie van natuurparken, waar mens en natuur fysiek van elkaar gescheiden worden. Vaak worden inheemse groepen die er wonen nota bene verbannen, ten behoeve van natuurbescherming. Maar ook duurzame vormen van boskap leggen een modern wereldbeeld op. De lokale economie wordt weliswaar in stand gehouden en blijft onafhankelijk van illegale houtkap, maar tegelijkertijd wordt het bos als economisch model geïntroduceerd waarin de mens opnieuw centraal staat. In het kielzog van goede bedoelingen, worden inheemse gemeenschappen opgeslokt in een nieuwe realiteit van economische wetmatigheden en afhankelijkheden.

Nieuwe coalities

Door inheemse groepen mee te trekken in duurzame ontwikkelingen gaat veel belangrijke kennis verloren. De tegenstellingen die volgens veel filosofen nu net de kern van het probleem vormen, worden gereproduceerd. Voor de moderne problemen waarin we verkeren, bestaan geen moderne oplossingen meer, schrijft Colombiaans antropoloog Arturo Escobar. Volgens de Amerikaanse filosofe Donna Haraway liggen de oplossingen in nieuwe, onverwachte coalities. Zoals tussen de inheemse Pehuenches en de Araucaria boomsoort. Beiden hebben hun bestaan aan elkaar te danken. De Pehuenches hebben sinds de jaren 70 gevochten voor bescherming van de boom, wat de Araucaria heeft gered van overexploitatie. En de Araucaria’s voorzien met hun zaad de Pehuenches in hun basisdieet. Voor de Pehuenches is de boom een referentiepunt van het leven.

Op dit soort samenwerkingen doelt Donna Haraway, waar een continue afstemming met de natuurlijke omgeving is. Waar kennis wordt afgeleid uit de zelforganiserende kracht van de natuur. Daar kunnen wederkerige coalities ontstaan waar beide partijen – mens en niet-mens – voordeel uit halen. Een dergeljke leefwijze was vaak terug te vinden bij de inheemse groepen die ik bezocht. Wellicht is dat een les voor voorstanders van duurzame ontwikkeling. Door dit soort coalities aan te gaan, kunnen duurzame ontwikkelingen worden afgestemd op de natuur. En leren zij net als veel inheemse groepen spreken namens de Aarde, en niet ten koste daarvan.

Nieuwsbrief

Hoe vaak wil je mail van ons ontvangen?

Categorie: Artikel Tags: duurzame ontwikkeling, inheems Verschenen in: — Down to Earth 55 oktober 2019

Darko Lagunas

Schrijver

  • Alle artikelen van Darko Lagunas op Down To Earth Magazine

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Gerelateerde berichten

Landbouw & voedsel

Een nieuwe landbouw voor Rwanda

Sinds een jaar produceert chemiereus DSM maïspap in Rwanda. Dat is van een land verscheurd door genocide naar een strenge duurzame eenpartijstaat gegaan. Kun je duurzaamheid met harde hand opleggen?
Energie & klimaat, Klimaatverandering, Politiek

Klimaatvluchteling ben je niet zomaar

Volgens experts speelde klimaatverandering een belangrijke rol in het uitbreken van de Syrische burgeroorlog. Moet Europa zich voorbereiden op een toenemend aantal klimaatvluchtelingen?
Artikel, Water

Voorkomen is beter dan genezen

Er komen steeds meer medicijnresten in water terecht. Dat is een probleem voor de natuur, maar ook ons drinkwater wordt vervuild. Gelukkig wordt er gewerkt aan oplossingen.
Artikel

Van Solarpunk tot klimaatkerk

Tijdens het Warming Up Festival was er van alles te doen in de Tolhuistuin, van Solarpunk-workshops tot een klimaatkerkdienst en een Zeemaal.
Milieudefensie

Down to Earth is het platform voor groene journalistiek en opinie. Een initiatief van Milieudefensie.

Ontvang ons magazine

Recente reacties

  • Lou op “Je beroepen op nationale vrijheid is een vorm van egoïsme”
  • Hannes op Waar komt al dat stikstof vandaan?
  • André op Bedreigde dorpen
  • Inouschka Vander Parren op Waar komt al dat stikstof vandaan?
  • Eric van den Berg op Verwarm je huis (niet) met een theelichtje
  • Eric van den Berg op Verwarm je huis (niet) met een theelichtje
  • CJT Baarslag op Voorkomen is beter dan genezen

Lees ons papieren magazine

Lees — Down to Earth 56

Contact

Redactieadres:
Nieuwe Looiersstraat 31
1017 VA Amsterdam
Tel: 020-5507433
redactie@downtoearthmagazine.nl

Over ons

  • Over ons
  • Auteurs
  • Nieuwsbrief
  • Blijf op de hoogte
  • Disclaimer
  • Privacy en cookies

Volg ons

We gebruiken diverse soorten cookies op deze website.

Bekijk welke cookies en zet ze aan of uit via de cookie-instellingen op deze site.

Met de hulp van  GDPR Cookie Compliance
Privacy Overview

Wij gebruiken cookies zodat we ervoor kunnen zorgen dat de site goed voor je werkt en dat we je kunnen bieden wat je interessant vindt. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser, bijvoorbeeld zodat de website herkent wanneer je ons opnieuw bezoekt. Ook helpt het ons als redactie om te begrijpen wat je op onze website het meest waardeert.

Je kunt je cookiesettings aanpassen in de tabs aan de linkerzijde.

Noodzakelijke cookies

Zonder deze cookies kunnen we je voorkeuren niet opslaan.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Cookies voor analytics

Op deze website gebruiken we Google Analytics om bezoekersstatistieken bij te houden. We laten geen IP-adressen opslaan en hebben de gegevens zoveel mogelijk geanonimiseerd.

Dankzij deze gegevens kunnen we de website beter maken.

We kunnen geen cookies plaatsen. Zonder cookies kunnen we je voorkeuren niet opslaan.