Tot grote woede van filmmaker Jan van den Berg staat Nederland in de top drie van grootgebruikers van pesticiden. Wereldwijd. Zijn documentaire Silent Snow is een poëtisch, activistisch pleidooi tegen POPs (‘persistent organic pollutants’). Hij toont hoe mensen wereldwijd door het gebruik hiervan worden geraakt.
“Onzichtbaar gif, hoe maak ik dat zichtbaar?”, dacht Jan van den Berg toen ‘POP-hunter’ Jan Betlem hem benaderde voor een film over POPs, verontreinigende organische stoffen die nauwelijks afbreken, in het ijs van de Noordpool. Tot hij naar Groenland reisde en werd gegrepen door de Inuit en het mediagenieke van de grillige ijsvlakten. Gif dat in andere werelddelen is gespoten wordt door wind en water meegenomen en belandt daar in de voedselketen. Daarin hoopt het gif zich zo sterk op dat het traditionele voedsel van de Inuit, die bovenaan de keten staan, niet meer veilig is. Onderzoekers constateerden afnemende vruchtbaarheid, een verlaagd IQ bij kinderen en zelfs gif in moedermelk.
Wereldwijde strijd
Na het draaien van proefmateriaal in Groenland, bedoeld voor het ronselen van financiers, kon Van den Berg het niet laten het tot een korte film te monteren. Die is uiteindelijk de wereld rondgegaan en meermaals bekroond. “Mede door het bewustzijn waaraan de korte film heeft bijgedragen zijn er in India plannen de ook in Silent Snow aangehaalde DDT-fabriek te sluiten.”
De vervuilers zitten er niet in. “Dan krijg je mannen in pakken die ontwijkende antwoorden geven. De film toont juist die ingewikkelde structuur. Een Indiase actievoerder zegt dat heel mooi in de film: het is een samenzwering tussen overheid, bedrijfsleven, producenten en zelfs wetenschappers wiens onderzoek soms door die producenten betaald wordt.”
Bewust worden geen concrete bedrijven of cijfers genoemd. “Het probleem is dat je film dan snel gedateerd is. Het is bekend dat Monsanto in India verschrikkelijk bezig is, maar voor onze acties – de bedrijven die we willen aanpakken – gebruiken we onze website www.silentsnow.org, die in meerdere talen gelanceerd wordt. Een belangrijke boodschap van de film is laten zien dat wereldwijd mensen strijden tegen POPs, zodat er hopelijk solidariteit ontstaat.”
Op zoek naar lotgenoten
De film volgt de jonge Inuit Pipaluk die kinderen wil. Op zoek naar oplossingen voor het probleem dat het wezen van haar volk bedreigd reist ze naar Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Ze vindt er mensen die net als zij slachtoffer zijn: in Tanzania sterven hun kippen en is hun ecokatoen-oogst onverkoopbaar nadat de DDT-spuitende malariabestrijders langskwamen.
“We kwamen veel tegen wat me raakte”, vertelt Van den Berg. “Zoals de Costa-Ricaanse werknemers die vertelden dat ze ziek en impotent waren geworden door in bananenplantages gebruikt gif.” Het succes van de pesticidenvrije malariabestrijding in Zuid-Amerikaanse landen wordt tenietgedaan door die bananenindustrie. “Het is een soort veelkoppig monster wat je bestrijdt. Veel POP’s zijn al lang verboden, toch duiken ze overal op.”
Recente reacties