5 x terug van weggeweest

Keukenafval

De schillenboer was lang een vertrouwd gezicht op straat. Hij haalde het keukenafval op en verkocht het aan de dichtstbijzijnde boer die het zijn varkens serveerde. Eind vorige eeuw mochten de schillen niet meer als veevoer gebruikt worden en werd de gft-bak geïntroduceerd. Einde verhaal voor de schillenboer. Van lokale naar centrale verwerking.. en terug. Want de laatste jaren wordt er volop geëxperimenteerd met plaatselijk composteren. Wat dacht je van een wormenhotel op je balkon?

Voordelen
Goedkoop, compost voor eigen planten, leerzaam. Kan ook binnen. Kost weinig tijd. Geen vieze geurtjes, transport- en verwerkingskosten.

Nadelen
Wormen zijn geen alleseters. Gekookt eten, vlees, vis en brood blieven ze niet en moet alsnog in de groene bak. De compost is niet geschikt voor landbouw. Centrale inzameling levert ook biogas.

Impact
Volgens Milieu Centraal is niet duidelijk wat duurzamer is: centraal of lokaal composteren. Het RVO zegt dat gft-verwerking meer energie oplevert dan het kost. Ook vermindert het de uitstoot van CO 2 met 60 tot 223 kilo per ton gft (IVAM, 2008). Hoeveel CO 2 je met een wormenhotel bespaart, is niet te zeggen. Transport- of verwerkingskosten zijn er in elk geval niet. Punt voor de wormen.

Haren wassen

In 1914 lag er voor het eerst vloeibare shampoo in de winkel. Daarvoor wasten we ons haar met zeep. Bij nader inzien misschien zo gek nog niet. Shampoo bevat palm- en aardolie (SLS), microbeads en is verpakt in plastic. Niet zo fris. Tijd voor wat nieuws, of eh… ouds. Haarzeep. Gemaakt van natuurlijke oliën en kruiden. Niet te verwarren met de shampoo bar: in een duurzaam jasje, maar meestal van dezelfde ingrediënten gemaakt als de vloeibare variant. De termen worden vaak door elkaar gebruikt, check daarom altijd het etiket!

Voordelen
Weinig verpakkingsmateriaal. Plasticvrij. Ook geschikt voor lijf, niet duur.

Nadelen
Haar moet wennen, niet overal verkrijgbaar, kan ook palmolie bevatten.

Impact
Al hebben veel lokale zeepziederijen hun eigen biologische kruidentuin, de zonnebloemolie komt uit Frankrijk en de kokosolie waarschijnlijk van veel verder. Grote winst: geen plastic en (meestal) geen palmolie.

Bewaren

Voordat we vanaf 1960 massaal aan de koelkast gingen, bewaarden we ons voedsel in ijskelders of conserveerden het. Pekelen, wecken, drogen, konfijten, fermenteren, inleggen of roken. Wie wat bewaart, heeft tijd nodig. Met de koelkast, en dan vooral het vriesvak, is dat geen probleem. Wel dat die een berg CO 2 uitstoot. Terug naar de ijskelder dus, maar dan zonder ijs. Bouw een ondergrondse koelkast in je tuin.

Voordelen
Geen elektriciteit nodig, ook geen bouwvergunning, meer ruimte in de keuken, minder kans op nachtelijk snacken, kan in kleine tuin.

Nadelen
Tuin nodig, duur, beperkt leverbaar, voedsel niet binnen handbereik.

Impact
De uitstoot van CO 2 hangt volgens het RIVM meer af van stroomgebruik dan van de koelmiddelen in koelkasten. Stroomverbruik verschilt per model. In het boek Drawdown, waarin tweehonderd wetenschappers honderd oplossingen geven om opwarming van de aarde tegen te gaan, staat het vinden van nieuwe koelmiddelen evenwel op nummer één. Koelmiddelen stoten tijdens hun hele levensduur CO 2 uit, vooral wanneer ze worden afgedankt (90 procent).
Gelukkig kun je makkelijk zelf een (ondergrondse) koelkast bouwen. Kijk maar: www.lowtechmagazine.be.

Toilet

Honderd jaar geleden was het nog niet zo gebruikelijk dat huizen een inpandig toilet hadden dat aangesloten was op het riool. In plaats daarvan was er een huisje in de tuin. Daarin stond een bank met een gat erin en een deksel erop. Eronder een emmer, of een beerput, waarin de uitwerpselen werden opgevangen. Met die vangst werden de akkers bemest. Aanlokkelijk klinkt dat allemaal niet. Maar aangezien drinkwater schaarser wordt, lijkt een composttoilet ineens een beregoed idee.

Voordelen
Water- en geldbesparing, nutriënten hergebruiken, compost maken (zie wormenhotel).

Nadelen
Lastiger schoonmaken, meer werk dan druk op de knop, je bezoek kijkt er wellicht van op.

Impact
Volgens Waterbedrijf Vitens spoelen we dagelijks 20 liter drinkwater per persoon door de wc. Bovendien bevat onze ontlasting waardevolle voedingsstoffen voor planten, zoals fosfaat.

Regenwater

Mocht je een composttoilet te ver vinden gaan, maar wil je wel graag drinkwater besparen, dan is een regenton een laagdrempelig alternatief. Vroeger had iedereen er een. Regenwater werd gebruikt voor wassen en drinken. Dat laatste is niet zo’n goed idee, hoewel er in Kerkrade een woonproject van start is gegaan waarin regenwater wordt omgezet in drinkwater; SUPERLOCAL.
Van regenwater worden je planten blij en het is prima voor de afwas.

Voordelen
Waterbesparing, regenwater bevat minder kalk en is daarom beter voor je planten, goedkoop (regenton kost 40 euro), ontlast het riool.

Nadelen
Opletten voor muggeneitjes, ton kan niet goed tegen vorst.

Impact
Volgens het KNMI valt er 20 procent meer regen dan 60 jaar geleden. Gemiddeld op een dak wel 80.000 liter per jaar. Met een regenton van 200 liter bespaar je per jaar 7.000 liter drinkwater. En vang je dus 7.000 liter water op dat anders in het riool verdwijnt.