In Nederland kennen we de uitdrukking ‘schuldig landschap’, gemunt door schrijver/kunstenaar Armando. Die verbaasde zich erover dat de natuur rond Kamp Amersfoort, een Duits concentratiekamp, zich zo weinig leek aan te trekken van de verschrikkingen die er plaatsvonden. Oftewel: je zag het er niet aan af.
Sidik en de panter speelt zich af in de bergen van Koerdistan (Noord-Irak). Ook een schuldig landschap: de mensen vermoordden elkaar tijdens de oorlog als dieren, zegt iemand in deze contemplatieve documentaire. Het mooie is dat de natuur hier juist als redding wordt gezien. We volgen Sidik, een man die verder niet wordt geïntroduceerd, tijdens zijn zoektocht naar de met uitsterven bedreigde Perzische panter. Voor Sidik is het dier een symbool voor hoop. Als hij kan bewijzen dat de panter is teruggekeerd, wordt het gebied namelijk tot nationaal park verklaard en is zijn volk eindelijk veilig. Hoe dichtbij de oorlog is, blijkt uit opnames van zijn nachtcamera’s. Naast vertederende beelden van een badderende beer, zijn er ook twee mannen met kalasjnikovs te zien.
Sidik komt tijdens zijn zwerftochten stropers tegen, een imker en zijn zoon en wat eenlingen die net als hij troost en rust zoeken in dit soms onherbergzame en soms juist uitnodigende, bloedmooie gebied. Eigenlijk geldt dat ook voor de Koerdisch-Nederlandse regisseur Reber Dosky zelf. Hij en zijn familie moesten voor het regime van Saddam Hoessein op de vlucht. Zijn opa werd in deze bergen op gruwelijke wijze vermoord. In een ontroerende scène bouwen hij en Sidik van keien en stenen een gedenkteken. Zo wordt het schuldig landschap een plek van catharsis.
Het is de vraag hoe toevallig de ontmoetingen zijn die Sidik heeft. Hij stuit bijvoorbeeld op twee mannen en een ezeltje. Ze zagen netjes volgens de wet (die is er dus) alleen dode takken van de bomen af. De natuur geeft ons genoeg, knikken ze als Sidik vraagt of dat voldoende is om mee te kunnen koken en verwarmen. De natuur heeft alles gecreëerd, antwoordt Sidik. Om te vervolgen dat alles met elkaar verbonden is en alles waarde heeft. “Iedere soort levert zijn eigen bijdrage aan het systeem.” Zijn dit soort filosofische gesprekjes echt spontaan? Eigenlijk maakt het niet uit. Sidiks kijk op het leven is de moeite waard. Volgens hem kan de mens zichzelf in de natuur leren kennen. Pas dan kan hij anderen begrijpen en respecteren. “Menselijke waardigheid, trots en het hele bestaan hebben hun oorsprong in de natuur.”
Sidik en de panter draait – na een uitgestelde premiere – vanaf 10 september in de Nederlandse bioscopen.
Geef een antwoord