De Russische milieuorganisatie Ecodefense, die met een anti-nucleaire campagne de bouw van een controversiële kerncentrale verstoorde, is door Ruslands ministerie van Justitie tot ‘buitenlands agent’ verklaard. Hiermee wordt het eenvoudiger het werk van de ngo te dwarsbomen of zelfs verbieden.
Nieuwe wet
Ecodefense is de eerste milieuorganisatie, maar de vijfde organisatie binnen acht dagen, die als zodanig wordt aangewezen. Dit is het gevolg van een nieuwe wet die op 4 juni ondertekend werd door Vladimir Poetin. Deze wet geeft het ministerie van Justitie de autoriteit om ngo’s tot buitenlands agent te verklaren. Deze nieuwe wet is een vervolg op een in november 2012 aangenomen wet. Daarin werden in Rusland werkzame ngo`s die die zich bezig houden met ‘politieke activiteiten’ en die geld ontvangen uit het buitenland, opgeroepen om zich vrijwillig te laten registreren als ‘buitenlands agent’. Een concrete definitie van ‘politieke activiteiten’ wordt niet genoemd. Aan de oproep gaf de meerderheid van de ngo’s geen gehoor.
Politieke activiteiten
Volgens Vladimir Slivyak, co-voorzitter van Ecodefense, is het werk van zijn milieuorganisatie niet politiek geladen. “Gedurende de gehele bestaansgeschiedenis van Ecodefence heeft de organisatie besluiten genomen via een raad die bestaat uit Russische staatsburgers. Die besluiten waren nooit in het belang van buitenlandse entiteiten”, schrijft Slivyak op de facebookpagina van Ecodefence.
In een interview met de Noorse milieuorganisatie Bellona citeert Slivyak uit de brief van het ministerie van Justitie. “Kerncentrales zijn overheidsplannen. Wie tegen kerncentrales is, is tegen de overheid en dit is duidelijk een politieke activiteit.”
Inspecties
In 2013 gaf Poetin verschillende ambtelijke instanties het recht om ngo’s te bezoeken en te verplichten alle administratie in te laten zien, om zo de NGO met politieke activiteiten op te kunnen sporen. Ecodefence kwam door deze inspectieronde heen. Twee maanden erna leidde een campagne van de organisatie tot een onderbreking in de bouw van de Baltic Nuclear Power Plant. Toen dat gebeurde, merkt Slivyak op, toonde het ministerie van Justitie ineens interesse in de organisatie.
Hoge kosten
Slivyak zegt dat de boetes en de kosten van de op handen zijnde rechtszaak de organisatie kan ruineren. Hij acht het waarschijnlijk dat de kernactiviteiten van de milieuorganisatie geen doorgang kunnen vinden zolang de rechtszaak zal lopen.
Spion
Ook bij de andere tot buitenlands agent verklaarde organisaties is het verband met de ngo-wet onduidelijk. “Het label ‘buitenlands agent’ geeft lokale autoriteiten de mogelijkheid om iedereen agent te noemen zegt Alexander Nitkin, voorzitter van het Environmental Rights Center Bellona in Sint Petersburg. “En in het huidige politieke klimaat werkt dit.” Hij voegt toe dat het door de opkomst van een fanatiek patriotisme in Rusland “een grafsteen is om buitenlands agent genoemd te worden”.“Iedere demonstratie die we zouden willen voeren , ieder project is bij voorbaat gedoemd te mislukken omdat het Russische volk naar een ‘agent’ kijkt alsof het een buitenlandse spion is”.
Recente reacties